آذربايجان غربي در شمال غرب کشور با مساحت 37 هزار و 500 کيلومتر مربع هم اکنون دوازدهمين استان بزرگ کشور است که 2.3 درصد کشور را به خود اختصاص داده است که به سبب وجود آب و هواي طبيعي از جمله کوهستان، بيابان، تالاب‌ها، جنگل و درياچه به عنوان يکي از استان هاي داري متنوع ترين محيط‌زيست و آب و هوا در کشور مطرح است.
اين استان با داشتن 100 هزار هکتار از اراضي جنگلي جايگاه ويژه اي در استان هاي داراي جنگل است و البته 41 هزار و 400 هکتار بيابان نيز دارد و همين سبب خاص بودن اين استان از نظر زيست محيطي شده چراکه آب و هوايي مختلفي را مي توان در اين استان تجربه کرد.
به عنوان مثال شهرستان ماکو و شهرستان چالدران در کنار هم و در شمال استان وجود دارد اما شهرستان ماکو منطقه قشلاقي است و گرمسير که تابستان هاي سختي دارد اما شهرستان چالدران منطقه ييلاقي است و سردسير است و اين منطقه اتفاقا زمستان هاي سختي دارد.اين استان بالغ بر يک ميليون هکتار اراضي قابل کشت و باغات دارد که از اين رو در جايگاه هفت کشوري ايستاده است.از حوضه آبريز هم اگر صحبتي شود باز آذربايجان غربي جايگاه ويژه اي براي خود دارد چراکه رودخانه ارس به درياي خزر، رودخانه زاب به خليج فارس و رودهاي منتهي به درياچه اروميه از جمله سه حوزه آبريز آذربايجان غربي است که زيبايي هاي خود را دارد.
يک ميليون هکتار از مراتع آذربايجان غربي ييلاقي است
اذربايجان غربي در توليد علوفه در کشور رتبه اول را دارد و در تنوع پوشش گياهي نيز گونه هاي مختلف در مراتع مستقر هستند؛ معاون فني اداره کل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان غربي در اين خصوص گفت: يک ميليون هکتار از مجموع 2.7 ميليون هکتار مراتع استان ييلاقي است که با صدور مجوز دامداران سالانه از اين مراتع بهره برداري مي کنند.
مسعود شفيعي افزود: مراتع استان يا روستايي و يا ييلاقي هستند در مراتع روستايي شروع فصل بهره برداري از 15 ارديبهشت و مراتع ييلاقي از ابتداي تيرماه است که قبل از فرا رسيدن فصل بهره برداري مجوزها تمديد و دامها در عرصه ها مستقر مي شوند.
وي اظهار کرد: مراتع روستايي استان از وضعيت بهتري برخوردار هستند چرا که دور از دسترس دامداران و روستاييان هستند و شرايط اب و هوايي اجازه چراي دام زودتر از زمان مقرر را نمي دهد.شفيعي افزود: اغلب مراتع ييلاقي استان در نوار مرزي واقع شده اندو کنترل براين مراتع توسط نيروهاي انتظامي و مرزباني نيز انجام مي شود و اين موجب شده تا ييلاقات فرصات براي بازسازي داشته باشند.وي اضافه کرد: سعي مي شود تا ظرفيت مراتع به روزرساني شود و مجوز هاي صادر شده به نسبت توليد علوفه مديريت مي شود.
بيش از چهارهزارو 200 هکتار تالاب آذربايجان‌غربي عضو کنوانسيون رامسر است
مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي بارها بر زيست محيط ويژه اين منطقه تاکيده کرده و گفته است: آذربايجان غربي از جمله استان هاي مهم تالابي کشور به شمار مي رود و لقب حيات سبز منطقه را به خود اختصاص داده است.وي اضافه کرد: تالاب ها پس از اکوسيستم‌هاي مرجاني جزو پرکاربردترين اکوسيستم ها به شمار مي روند و ارزش يک تالاب 10 برابر جنگل و 200 برابر باغ است.وي ادامه داد: حيات استان‌ها به حيات تالاب‌ها گره خورده است چراکه از نظر اکوسيستم داراي جايگاه زيست محيطي ويژه‌اي است.مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي اظهار کرد: تمامي تالاب‌هاي آذربايجان غربي آبگيري شده و از وضعيت خوبي برخوردار بوده و برخي از آنها نيز در حال سرريز شدن هستند.شهند با بيان اينکه حقابه تالاب ها اختصاص داده شده، گفت: بيش از 86 ميليون مترمکعب براي 11 تالاب اقماري پارک ملي درياچه اروميه حقابه اختصاص داده شده است و شاهد احياي آنها هستيم.وي با اشاره به آخرين اخبار از درياچه اروميه نيز افزود: هم اکنون اين درياچه اروميه داراي 2 ميليارد و 800 ميليون مترمکعب آب است که از خبرهاي خوب اين روزهاي استان به شمار مي رود و تمام تلاش مديران و مسوولان استاني بر احياي اين نگين فيروزه‌اي آذربايجان است.وي اضافه کرد: ميزان بارش در حوضه درياچه اروميه نسبت به مدت مشابه سال قبل 2.2 درصد رشد دارد.
سمندرهاي کوهستاني در آذربايجان_غربي
تاکنون، هفت گونه سمندر به نام‌هاي سمندر غارزي، سمندر کوهستاني لرستاني (امپراطور)، سمندر کوهستاني کردستاني (خال زرد)، سمندر کوهستاني آذربايجاني، سمندر آتشين، سمندر تاج دار جنوبي و سمندر جويباري ايران در ايران شناسايي و نامگذاري شده است.سمندرها به شدت در معرض خطر انقراض بوده و در ليست سرخ ( IUCN ) قرار دارند، تغذيه اين گونه‌ها از جلبک‌ها و لارو حشرات است و تعداد تخم گذاري آنها نيز سالانه مشخص نيست.
.چشمه ها و جويبارهاي منطقه از جمله محيط زيستگاه آنها است که در پايش هاي مختلف مورد بررسي قرار مي‌گيرد و بعد از جمع‌آوري آمار، برنامه‌ريزي‌هاي لازم براي حفاظت از سمندرها توسط سازمان مرکزي و اداره کل استان انجام مي‌شود.شناسايي زيستگاه‌ها، شمارش جمعيت و تخمين افزايش يا کاهش سالانه تعداد آنها مهمترين هدف از سرشماري اين جانداران دوزيست است.عدم شناخت جوامع محلي از اين گونه، تخريب زيستگاه، آلودگي منابع آبي زيستگاه بدليل آفت کش‌ها، علف کش‌ها و کودهاي شيميايي و ورود فاضلاب‌هاي انساني، کاهش جمعيت گونه و تغيير کاربري منابع آبي و انتقال آن به خارج از زيستگاه توسط کشاورزان از عوامل تهديد کننده سمندر است.
تولد دومين گوساله گوزن زرد ايراني در پارک ملي درياچه اروميه
دومين گوساله گوزن زرد ايراني در اوايل ارديبهشت ماه سال 1403 در فاصله يک هفته از گوساله نخست در سايت تکثير و پرورش مجتمع رشکان پارک ملي درياچه اروميه متولد شد.
در راستاي اجراي برنامه عمل ملي حفاظت از اين گونه در معرض خطر انقراض، ? راس گوزن زرد ايراني در سال 1401 از پناهگاه حيات وحش دشت ناز ساري به پارک ملي درياچه اروميه و مرکز تکثير و احياي اين گونه در رشکان با ترکيب جنسي چهار ماده و 2 نر منتقل شده و با تولد سه راس در سال 1402 و 2 گوساله گوزن در سال جاري تعداد اين گونه ارزشمند حيات وحش در اين سايت تا به امروز به 13 راس افزايش پيدا کرده است.
جمعيت حيات وحش در آذربايجان‌غربي 17 درصد افزايش يافت
6 هزار راس از انواع حيات وحش اعم از قوچ و ميش، کل و بز و ساير چهارپايان در استان سرشماري شده که 17 درصد نسبت به سرشماري پيشين افزايش دارد56 گونه پستاندار وحشي و 310 گونه پرنده و 58 گونه پرنده در زيستگاههاي آذربايجان غربي زيست مي کنند که تا کنون بيماري در بين حيات وحش و يا تلفات و رفتار غير طبيعي گزارش نشده است.پنج گونه حمايت و حفاظت شده در آذربايجان غربي زيست مي کنند که برنامه ملي نجات براي آنان وجود دارد که شامل ميش مرغ، گوزن ايراني، غاز پيشاني سفيد کوچک، خرس قهوه اي و پلنگ ايراني است.يکي از برنامه هاي اداره کل حفاظت محيط زيست براي حفاظت از ميش مرغ در سال جاري اين است که 100هکتار از اراضي کشاورزان خريداري و تملک شود که اين موضوع در مصوبات سفر گنجانده خواهد شد.
به گزارش امانت به نقل از ايرنا،با توجه به همه اين گفته ها، آذربايجان غربي رنگين کماني از داشته هاي طبيعي است که بايد با همه توان نهادهاي مسوول و مردم، از آنها حفظ و حراست شود تا براي آيندگان به يادگار بمانند.