گروه گزارش:آمارها نشان از روند رو به افزايش تصادفات رانندگي مي دهد و ادامه اين روال هزينه هاي مادي و معنوي فراواني بر پيکره جامعه خواهد گذاشت، در واکاوي دلايل تصادفات عوامل مختلفي همواره مطرح مي شود اما در واقعيت عوامل متعددي در بروز تصادف نقش دارد و تنها يک عامل موثر نيست.
خودرو، راننده، جاده و عوامل محيطي چهار عنصر اصلي و موثر در بروز سوانح جاده اي و تصادفات به شمار مي روند و در هر حادثه اي اين عوامل با شدت و ضعفي نقش دارند اما کارشناسان بر اين باورند که در ميان اين عناصر تنها راننده به عنوان عنصر هوشمند نقش بيشتري از ديگر عناصر غيرهوشمند دارد. خودروهاي فاقد استاندارد، جاده هاي پر پيچ و خم با ناهمواري زياد و باريک، رانندگاني که هميشه عجله دارند و عوامل غيرمترقبه طبيعي همواره در بروز سوانح رانندگي نقش موثري داشته و دارند و بايد براي هر يک از اين عناصر راهکاري ارايه داد و تا هر چهار عنصر همزمان با هم به يک سطح از استاندارد نرسند نمي توان توقع کاهش تصادفات را داشت. شرکت هاي خودروسازي در گام اول بايد نسبت به ايمن کردن خودروهاي خود و مجهز نمودن آن به سيستم هاي امنيتي بيشتري اقدام کنند تا در صورت بروز هرگونه حادثه اي، راننده و سرنشينان از امنيت بيشتري برخوردار شوند و کمترين آسيب به آنها برسد.
جاده هم در بروز حادثه نقش موثري دارد و علاوه بر استاندارد کردن جاده ها بايد در حفظ و نگهداري به موقع و نصب علايم راهنمايي و رانندگي، نصب حفاظ هاي ايمني در نقاطي که لازم است اقدام شود و همچنين نقاط پرحادثه نيز آشکارسازي شود.
از عوامل محيطي نيز نمي توان در بروز سوانح رانندگي غافل شد، باران، برف، طوفان، حضور بي موقوع و ناگهاني حيوانات در جاده ها، تردد افراد در درون شهرها در خيابان هم به بروز سوانح کمک مي کند. اما از همه مهمتر نقش راننده به عنوان عنصر هوشمند در چهار ضلعي مربوط به تصادفات است که همه نگاه ها را در زمان بروز تصادف به خود جلب مي کند، عنصري که تصميم گيرنده اصلي است و ساير عناصر تسليم دستورهاي او مي شوند و سوال بي جواب در اين ميان اين است که راننده از چه ميزان آمادگي براي هدايت خودرو با تمام خطراتي که در کمين او نشسته اند، برخوردار است. به اذعان کارشناسان و در واکاوي دلايل تصادف ها در سطح کشور در بسياري از حوادث رانندگي تقش عامل انساني بيشتر از ساير عناصر بوده است مثلا جاده بزرگراه، ماشين استاندارد و تنها غفلت و خواب آلودگي راننده در اين ميان عامل تصادف بوده است. در بروز هر تصادفي سهم چهار عنصر ياد شده از سوي کارشناسان امر بررسي و اعلام مي شود که در بيشتر مواقع سهم کاربر هوشمند يعني راننده بيشتر از ساير عناصر بوده و اين نشان مي دهد که نقش رانندگان در بروز سوانح و حادثه هاي رانندگي بيشتر از سه عنصر ديگر است اگرچه هر چهار عنصر با شدت و ضعف کمتر و بيشتر در بروز اين گونه سوانح نقش دارند.
 * وزير راه بازنگري در قوانين صدور گواهينامه را ضروري دانست
وزير راه و شهرسازي قوانين صدور گواهينامه را نيازمند بازنگري دانست و گفت: مهارت در رانندگي نبايد تنها شاخص صدور گواهينامه باشد بلکه بايد صلاحيت هاي ديگري نيز براي صدور گواهينامه در نظر گرفته شود.
عباس آخوندي در شصت و سومين نشست کميسيون ايمني راه ها، افزود: با اشاره به موارد مطرح شده در نشست 62 کميسيون ايمني راه ها در حضور معاون اول رييس جمهوري اسلامي ايران، افزود: بيش از سه سال است که قوانين صدور گواهينامه تغيير نکرده و بايد در اين خصوص کارگروهي مسوول تعيين شاخص هاي جديد براي صدور گواهينامه شود.
وي اظهار کرد: در کشورهاي پيشرفته مهارت در رانندگي تنها شاخص ارايه گواهينامه نيست بلکه صلاحيت هاي ديگري نيز براي صدور گواهينامه ها در نظر گرفته مي شود و کارگروه مذکور بايد در خصوص ويژگي ها و شاخصه هاي لازم براي صدور گواهينامه پيشنهادهايي را به کميسيون ارايه کند.
*مسافرکشي سپر بلاي بيکاري
در کنار عوامل متعددي که براي بروز سوانح رانندگي مطرح مي کنند برخي افراد از جمله رانندگان معتقدند که به دليل نبود بيکاري، مسافرکشي به سپر بلاي رفع بيکاري منجر شده و بيشتر افراد جوياي کار به اين شغل روي آورده اند که اين مساله منجر به بروز مشکلات متعددي از جمله ترافيک، بروز سوانح رانندگي و برخي ديگر از مسايل شده است.از سوي ديگر برخي از رانندگان با سابقه نيز معتقدند که روند صدور گواهينامه بسيار آسان شده و افراد بدون هرگونه مهارتي صاحب گواهينامه مي شوند.
يک راننده بين شهري در اين باره به گفت: رانندگي جزو مشاغل سخت است و نياز به مهارت، تيزبيني و سرعت عمل دارد که متاسفانه امروزه در آموزشگاه هاي رانندگي اين مهارت ها به هنرجويان و متقاضيان گواهينامه ارايه نمي شود.'محمدرضا م' که به گفته خودش بيش از 30 سال سابقه رانندگي بين شهري دارد معتقد است که آموزشگاه هاي رانندگي بيشتر به آموزش هاي عملي به متقاضيان بپردازند و آن ها را به مهارت هاي مورد نياز براي هدايت خودرو مجهز نمايند.
يک راننده با تجربه ديگري در اين ارتباط مي گويد آشنا نبودن بسياري از افراد با اجزاء تشکيل دهنده خودرو و کارکرد خودرو منجر به بي دقتي در رانندگي شده و اين مساله نيز سوانح رانندگي به دنبال دارد.
'منوچهر ر' معتقد است که در آموزشگاه هاي رانندگي بايد اجزاء خودرو به متقاضيان شناسانده شود و آنها با ديد و شناخت بهتر و بيشتر پشت فرمان بنشينند.او گفت: بسياري از جوانان اموروز با وجود داشتن گواهينامه، اجزاء خودرو را نمي شناسند و حتي قبل از به حرکت درآوردن خودرو وضعيت آن را ارزيابي نمي کنند که اين مساله در موارد بسياري منجر به بروز سانحه شده است.
او پيشنهاد داد در آموزشگاه هاي رانندگي، آموزش در جاده هاي بين شهري نيز به عنوان يک آيتم در نظر گرفته شود و تنها به داخل شهر بسنده نشود تا کسي که گواهينامه مي گيرد با جاده و نحوه رانندگي در آن آشنا شود.
يک راننده تاکسي نيز مي گويد افرادي که شغل اصليشان رانندگي است کمتر در رانندگي دچار مشکل مي شوند چرا که با علم و اطلاع از وضعيت خودرو و کارکرد آن و به تناسب وضعيت خيابان ها و جاده ها رانندگي مي کنند اما مهمترين مشکل در بروز تصادف ها افرادي هستند که نسبت به رانندگي بي توجه هستند و خودرو و جاده را نمي شناسند و بدون اطلاع پشت فرمان مي نشينند که اين مساله منجر به بروز حوادث رانندگي مي شود.'امان الله ف' معتقد است که ابتدا بايد آموزشگاه هاي رانندگي جلسات بيشتري با متقاضيان گواهينامه اختصاص دهد و با آنها به صورت عملي کار کنند تا مهارت بيشتري کسب نمايند. يک راننده خودرو سنگين باري نيز مي گويد: اعتبار 10 ساله براي گواهينامه هاي رانندگي بسيار زياد است چرا که يک راننده به دليل سختي هاي ناشي از کار هرساله دچار ضعف ها و مشکلات جسمي و روحي رواني مي شود و از اين رو اين مدت زمان بايد کاهش يابد.
'م اسدي' مي گويد: بعد از صدور گواهينامه هيچ مرجع و سازماني سراغي از رانندگان نمي گيرد مگر اينکه دچار تخلف و يا حاده شوند که آن زمان نيز دير است و بايد هر ساله وضعيت سلامت رانندگان و ميزان مهارت آنان در رانندگي مورد ارزيابي قرار گيرد و در صورت هرگونه مشکلي در اعطاي گواهينامه مجدد به او خودداري شود.
اين راننده از نقص فني خودرها نيز به عنوان يکي از عوامل اصلي بروز تصادف نام برد و گفت: اغلب رانندگان نسل جديد مهارتي در ارزيابي وضعيت فني خودرو خود ندارند و قبل از سفر و ورود به جاده کمتر خودرو را در تعميرگاه ها مورد ارزيابي قرار مي دهند که اين مورد هم بايد به صورت جدي مورد توجه قرار گيرد.
او از مراکز معاينه فني نيز انتقاد کرد و گفت: در اين مراکز به محض پرداخت پول، برگه معاينه فني صادر مي شود و اگر خودروي چندين نقص نيز داشته باشد تنها به او اعلام مي کنند که خودرو را تعمير کنند و برگه معاينه فني را صادر مي کنند که اين روش به ضرر دارندگان خودرو و رانندگان است و بايد در اين روش بازنگري شود. يک متقاضي گواهينامه نيز مي گويد برخي از مربيان بيشتر مراقب خودروهاي خود هستند که صدمه نبيند و از اين رو تمايل زيادي براي آموزش بيشتر و مهار کردن متقاضيان نشان نمي دهند و دوست دارند زمان بگذرد. 'ساسان م' با اشاره به اينکه 10 جلسه تمرين براي يک نفر که سر رشته از رانندگي و خودرو ندارد کافي نيست، افزود: بايد 10 جلسه تنها به شناخت از خودرو اختصاص يابد و دوره آموزش نيز به 20 جلسه افزايش يابد.او مي گويد: آموزشگاه ها تنها در داخل شهر و آن هم اغلب در نقاط خلوت شهر به متقاضيان گواهينامه آموزش مي دهند در حاليکه بايد هم داخل و هم خارج شهر و هم در ترافيک آموزش دهند تا فردي که گواهينامه مي گيرد مهارت لازم را براي هدايت و کنترل خودرو داشته باشد.
مدير يک آموزشگاه رانندگي در يکي از شهرستان نيز مي گويد ما تابع قوانين و مقررات در اين حوزه هستيم و به دلخواه نمي توانيم اين قوانين را تغيير دهيم.
او معتقد است که بايد در يک فراخوان ملي نقاط ضعف و قوت نحوه آموزش در آموزشگاه هاي رانندگي شناسايي شود و مديران آموزشگاه ها نيز راهکارهاي خود را در ارتباط با ارتقاي سطح کيفي آموزش ها ارايه نمايند و اين راهکارها به صورت قوانين و مقررات جايگزين قوانين فعلي شود و يا به اصلاح آن منجر گردد.در بروز هر حادثه اي بايد عوامل مختلف موثر در آن مورد ارزيابي دقيق قرار گيرد و بعد با استفاده از نظر صاحب نظران و متخصصان هر حوزه براي پيشگيري و جلوگيري از بروز آن راهکار عملياتي ارايه گردد که در حوزه رانندگي و تصادفات نيز به نظر مي رسد که بايد براساس جمع بندي دلايل تصادفات در سطح کشور براي کنترل و کاهش آمار تلفات و حوادث در اين حوزه بايد به ترتيب اولويت راهکار اجرايي ارايه شود.بايد همزمان خودروهاي استانداردي توليد کرد، زيرساخت هاي حمل و نقل از جمله ايمني جاده ها را ارتقا داد و رانندگان را نيز به قوانين و فنون رانندگي تجهيز نمود که تمام اين اقدامات بايد همزمان انجام شود چرا که هر سه در بروز حادثه با شدت و ضعف کمتر و بيشتر موثر هستند. براساس آنچه که ذکر شد به نظر مي رسد که بايد در قوانين و مقررات مربوط به صدور گواهينامه هاي رانندگي تجديد نظر شود و اين قوانين بايد منطبق با وضعيت موجود زيرساخت هاي حوزه حمل و نقل، خودروها و وضعيت عمومي جامعه باشد.