رودخانه مهاباد شامل 2 سرشاخه روستاهاي حمزه‌آباد و کوتر است و از مناطق کوهستاني بين مهاباد و پيرانشهر و سردشت سرچشمه مي گيرد و پس از طي چندين کيلومتر مسافت به سد مهاباد مي ريزد.
هر چند در اين فصل (تابستان) هر 2 سرشاخه اين رودخانه خشک شده است اما در سرشاخه «کوتر» با توجه به کوهستاني بودن منطقه و ايجاد سيل‌بندها در بستر رودخانه در برخي مناطق هنوز مقداري آب باقي مانده است.
با توجه به کوچ ماهي ها در فصل بهار به مناطق بالادست رودخانه، به منظور تخم گذاري و زادآوري ، در اين فصل هزاران قطعه ماهي کوچک و بزرگ در اين آب‌راه‌هاي کوچک باقي مي ماند که برخي پرندگان کنارآبزي مانند لک‌لک‌ها و اردک‌ها از اين ماهي هاي کوچک تغذيه مي کنند.
اما وقتي که تلفات ماهي‌ها زياد شود و پرندگاني که از اين ماهي ها هم تغذيه مي کنند، نتوانند آن ها از سطح آب پاک کنند، منظر نازيبايي در کنار رودخانه ايجاد مي شود و از طرفي ديگر تلف شدن ماهي ها در داخل رودخانه باعث بوي بد و آلوده شدن مسير روخانه نيز مي شود.
از جاده باريک و پرفراز و نشيب روستاي کوتر که در امتداد رودخانه ادامه داشت، راهم را ادامه دادم و هر از گاهي علاوه بر رانندگي مسير را پايش مي کردم تا مکان مورد نظر را پيدا کنم اما تلاش من بعد از حدود يک ساعت رانندگي بي نتيجه ماند تا اينکه تصاويري را که در اختيار داشتم به يکي از روستاييان نشان دادم.
ظاهرا بايد کمي بيشتر به سمت روستاي ديگري به نام «سليم‌ساغول» رانندگي مي کردم و سرانجام در مسير خاکي با شيب تند به سمت دره‌اي حرکت کردم اما به دليل سنگلاخي بودن مسير، خودرو را در کنار جاده خاکي پارک کردم و با برداشتن دوربين با پاي پياده به سمت رودخانه راه افتادم.پس از حدود 20 دقيقه پياده روي و عبور از يک باغ سيب به کنار رودخانه و سيل‌بند رسيدم.
در نقاط مختلف رودخانه چندين دستگاه موتور پمپ آب مشغول برداشت آب بودند و صداي آنها از دور نيز شنيده مي شد و چند نفر هم با استفاده از دست و تور ماهيگيري مشغول صيد ماهي بودند که با ديدن من از منطقه دور شدند.صدها قطعه ماهي که بيشتر ماهي هاي بزرگ 15 تا 25 سانتي‌متري بر روي سطح آب شناور بودند و برخي ماهي ها نيز به کنار رودخانه آمده بودند و برخي نيز در عمق آب فرو رفته بودند، با اين وجود هنوز هم شمار زيادي ماهي زنده داخل آب وجود داشت و صيادان هم مشغول جمع آوري ماهي هاي زنده بودند.
تلف شدن صدها قطعه ماهي رودخانه‌اي آن هم در مسيري از رودخانه که آب آن به سرعت توسط دستگاه هاي موتور آب در حال تخليه بود و ديدن ماهي هايي که براي زنده ماندن تلاش مي کردند، منظره ناخوشايندي بود.
با جواني که او هم ظاهرا براي صيد ماهي آمده بود، هم صحبت شدم؛ او نيز از اين شرايط ماهي ها ناراحت بود و گفت: همچنان که مي بينيد صدها قطعه ماهي تلف شده و هزاران قطعه ماهي ديگر هم در داخل آب زنده هستند.
وي اضافه کرد: تداوم اين وضعيت و برداشت آب هم باعث مي شود طي روزهاي آينده اين بخش آب هم خشک شود و ماهي ها زنده هم به سرنوشت بقيه دچار شوند.وي به مسوولان توصيه کرد يا مانع برداشت بي رويه آب در اين مسير شوند يا براي انتقال ماهي هاي زنده کاري انجام دهند.
ميزان اکسيژن آب ساکن کاهش مي يابد
رييس اداره حفاظت محيط زيست مهاباد گفت: هنگامي که آب ساکن باشد و جريان پيدا نکند، ميزان اکسيژن آن کاهش مي يابد و به احتمال زياد علت مرگ ماهي هاي رودخانه کوتر مهاباد هم همين کاهش اکسيژن است.فاروق سليماني افزود: با توجه به اينکه هنوز هم ماهي زنده در اين بخش از رودخانه وجود دارد، احتمال استفاده از سموم منتفي است و ماهي ها تنها به خاطر کمبود اکسيژن تلف مي شوند. وي اظهار کرد: برداشت بي رويه آب در اين منطقه باعث کاهش سطح آب رودخانه شده و مناطقي که عميق هستند هنوز به صورت جزيره‌اي آب دارند و ماهي ها در آن گرفتار شدند.
سليماني گفت: پرندگان کنارآبزي نيز به صورت غريزي دوست دارند که ماهي را به صورت زنده در داخل آب صيد کنند و از ماهي تلف شده به عنوان غذا استفاده نمي‌کنند و همين امر باعث مي‌شود که لاشه ماهي‌ها براي مدت زمان زيادي داخل آب شناور باشد و باعث آلودگي بيشتر رودخانه باشد.وي در خصوص انتقال اين ماهي هاي زنده به بخش داراي جريان آب رودخانه نيز گفت: محيط زيست هيچ گونه امکاناتي براي انتقال اين مقدار ماهي ندارد و شيلات مهاباد که حاشيه سد را اجاره داده است، بايد در اين خصوص اقدامي انجام دهد.
مصرف ماهي‌هاي زنده رودخانه مهاباد توصيه نمي‌شود
رييس شبکه دامپزشکي مهاباد گفت: هنگامي که سطح آب با لاشه ماهي ها پر شود احتمال دارد آلودگي آب به ماهي ها نيز منتقل مي شود و مصرف ماهي‌هاي زنده رودخانه مهاباد توصيه نمي‌شود.
عباس آغاز افزود: بسياري از ماهي هاي آلوده از نظر شکل ظاهري هيچ تفاوتي با ماهي ها سالم ندارند بلکه باکتري هاي وارد بافت گوشت آنها شده و حتي با شستن هم پاک نخواهد شد و بنابراين اين اهالي روستاها اين منطقه بايد از مصرف اين ماهي ها بپرهيزند.
وي يادآور شد: اين اتفاق هر سال در مناطق بالادست رودخانه مهاباد وجود دارد اما اگر ميزان تلفات بيشتر از اندازه و غيرمعمول باشد، باعث آلودگي آب هم مي شود.
مساله اي که در سالهاي قبل نيز انجام گرفته اين است که بايد اين ماهي هاي گرفتار شده در داخل آب رودخانه به پايين دست رودخانه منتقل شوند و در حال حاضر امکانات چنين اقدامي در شهرستان وجود ندارد و اين کار بايد با همکاري انجمن هاي دوستدار محيط زيست انجام شود.
به گزارش امنت به نقل از ايرنا، با توجه به اينکه مهاباد از جمله شهرهاي است که در آن انجمن هاي دوستدار محيط زيست در آن بسيار فعال هستند، اميد است اعضاي اين انجمن ها با فراخوان عمومي با همياري شهروندان و دستگاه هاي اجرايي براي نجات جان هزاران قطعه ماهي رودخانه‌اي گام بردارند.مهاباد در جنوب آذربايجان‌غربي واقع شده است.