گروه گزارش:دشت سلماس با ميانگين سالانه 10 سانتيمتر فرونشست زمين رتبه يک کشوري را در اين زمينه به خود اختصاص داده و هم اکنون وضعيت اين دشت فوق بحراني است.
 ميانگين فرونشست زمين در آذربايجان غربي، حدود 7 سانتي متر در سال است که اين ميزان در دشت هاي سلماس بيشتر از تمام دشت هاي آذربايجان غربي است و به حدود 10 سانتي متر مي رسد که همين موضوع دشت هاي سلماس را با وضعيت فوق بحراني مواجه کرده است.
برداشت بي‌رويه آب‌هاي زيرزميني، ضخيم شدن لايه رسوبي، عمليات انساني نظير معدن کاري و برداشت و استخراج مواد معدني در سال‌هاي اخير آذربايجان غربي رادرمعرض خطر فرونشست زمين قرارداده است.
تغييرات اقليمي و نقش مهم آن در فرونشست زمين
با توجه به تحقيقات و بررسي‌هاي سازمان زمين‌شناسي کشور، به علت خشکسالي‌هاي پياپي و تغييرات اقليمي در سال‌هاي اخير نرخ فرونشست زمين در کشور و مناطقي از استان آذربايجان غربي افزايش يافته است.
به عقيده کارشناسان زمين شناسي فرونشست زمين دو دليل دارد که يکي منشأ طبيعي يا انساني بوده و در دشت‌ها، نقش انساني برجستگي بيشتري دارد، با توجه به اينکه 80 درصد آب‌هاي زيرزميني براي مصارف کشاورزي استان مورد استفاده قرار مي‌گيرد، خطر فرونشست تدريجي در دشت‌هاي استان سالهاست آغاز شده و تداوم دارد.
زماني که دشت از حالت طبيعي و تعادل خارج مي‌شود آبياري و زراعت کشاورزي با مشکل مواجه شده و علاوه بر آن، همه شريان‌هاي حياتي مانند دکل‌هاي انتقال نيرو، مخابرات، راه‌سازي، ابنيه، سازه‌هاي مسکوني و کارخانه‌ها که در آن دشت قرار دارند، دچار آسيب شده و مشکلات بسيار مخرب اقتصادي و زيست محيطي در پي خواهد داشت.
پديده فرونشست زمين که بر اساس مطالعات زمين شناسي به مرگ پنهان زمين مشهور است يکي از مخاطرات مهم براي طبيعت و بشر بوده و هم اکنون زير ساخت‌هاي شهري و برون شهري، راه‌ها و ديگر زير ساخت‌هاي 3 دشت استان آذربايجان غربي را تهديد مي‌کند.
ميانگين فرونشست زمين در سلماس به 10 سانتيمتر مي رسد
مدير منابع طبيعي و آبخيزداري سلماس در خصوص فرونشست زمين در سلماس گفت: ميانگين فرونشست زمين در آذربايجان غربي، حدود 7 سانتي متر در سال است که اين ميزان در دشت هاي سلماس بيشتر از تمام دشت هاي آذربايجان غربي است و به حدود 10 سانتي متر مي رسد که همين موضوع دشت هاي سلماس را با وضعيت فوق بحراني مواجه کرده است.
ابراهيم پايدار با بيان اينکه عوامل انساني و تقاضاي بيش از حد بشر از ظرفيت هاي زمين، عامل اصلي فرونشست زمين در اين دشت است، افزود: 140 کيلومتر مربع از دشت هاي سلماس به سمت آذربايجان_شرقي و نيز منطقه لکستان بشترين نشست را در دشت سلماس دارند.
مدير منابع طبيعي و آبخيزداري سلماس اضافه کرد: بر اساس اعلام اداره امور آب سلماس برداشت بي رويه و گاهاً غيرمجاز آب از 830 چاه عميق و نيمه عميق در اين دشت نيز يکي از عوامل فرونشست زمين در دشت سلماس است که کسري ? ميليون مترمکعبي آب را در مخازن زيرزميني به طبيعت سلماس تحميل کرده است.
وي با اشاره به راهکارهاي جلوگيري از فرونشست زمين عنوان کرد: توسعه طرح هاي آبياري نوين، پرکردن چاه هاي کشاورزي غيرمجاز و مديريت بهينه مصرف آب مي تواند نقش مهمي در جلوگيري از فرونشست زمين در دشت هاي سلماس ايفا کند.
دشت سلماس رتبه يک فرونشست زمين را در کشور دارد
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان غربي در آخرين جلسه کارگروه مديريت منابع آبخيزداري که اواخر دي ماه سال جاري برگزار شد، با بيان اينکه دشت سلماس رتبه يک فرونشست زمين را در کشور دارد، گفت: يکي از اساسي‌ترين راه‌هاي مقابله با سيل اجراي عمليات آبخيزداري است.
صمد موسوي با اشاره به اينکه سيل يکي از مهمترين و مخرب ترين بلاهاي طبيعي در جهان است، تصريح کرد: بحران هاي ناشي از سيل اخير در کشور در کنار آسيب هاي ناشي از خشکسالي موجب افزايش فرسايش خاک شده است.
وي با اشاره به اينکه فرسايش خاک در ايران بيش از 6 برابر متوسط جهاني است، گفت: در تمام شهرستان هاي استان عمليات محروميت زدايي آبخيزداري اجرا مي شود، سال گذشته 23 ميليارد تومان براي اجراي طرح هاي آبخيزداري آذربايجان غربي تخصيص داده شد.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان غربي ادامه داد: از اعتبارات مصوب سفر رياست جمهوري به استان 400 ميليارد تومان براي عمليات آبخيزداري مصوب شد که در طول برنامه3 ساله در استان تخصيص مي يابد.
شناسايي 16 محدوده ممنوعه در آذربايجان غربي
بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي هرسال 32 ميليون مترمکعب کسري آبخوان و اضافه برداشت از چاه‌هاي مجاز و غيرمجاز در استان اتفاق مي‌افتد که اين امر خطر فرونشست زمين را تشديد مي‌کند.استاندارد جهاني فرونشست زمين 4 سانتيمتر است اما اين ميانگين در کشور و آذربايجان غربي به بيش از 8 الي 10 سانتيمتر مي‌رسد که نشان دهنده وضعيت بحراني است.
به گزارش امانت به نقل از مهر،آذربايجان غربي اين استان 23 محدوده مطالعاتي حوزه آب دارد که از اين تعداد، 16 محدوده ممنوعه بوده و هفت منطقه آزاد است. در کل استان برداشت آب از منابع زيرزميني، کيفيت آب را پايين آورده است و اين هم به خاطر کاهش سهم بخش کشاورزي از آب‌هاي سدهاست.