گروه گزارش: حجم آب درياچه اروميه با افزايش 160 ميليون مترمکعبي نسبت به سال آبي گذشته به 2.3 ميليارد متر مکعب و 23 ارديبهشت 1403 نيز حجم آب درياچه اروميه با بارش هاي اخير به 2.5 ميليارد مترمکعب آب رسيده است. حدود 200 ميليون مترمکعب از سدهاي حوضه آبريز، رها شده و آب به‌سوي درياچه اروميه و تالاب‌هاي اقماري آن روان شد. 
رهاسازي از سدهاي حوضه و کانال انتقال آب به درياچه تا پايان فروردين‌ماه بالغ بر 580 ميليون مترمکعب شده است.  رهاسازي آب از سدهاي حوضه به‌خصوص سدهاي بوکان و مهاباد در صورت مساعد بودن شرايط، اين اقدام تا پايان نيمه اول ارديبهشت‌ماه ادامه مي يابد .  تراز درياچه اروميه بدين ترتيب به 1270.53 متر، به وسعت 1790 کيلومترمربع و به حجم 2.34 ميليارد مترمکعب در 9 ارديبهشت رسيد.
سطح آب درياچه اروميه  از سال 1375 کاهش يافته! 
 9ارديبهشت 1403 اعلام شد سطح آب درياچه از سال 1375 بيش از  مترکاهش يافته !  و حدود 90 درصد از مساحت خود را از دست داده است. در تير 1399 سطح آب 6.5 متر کمتر از حداکثر تاريخي 1278 متر بود. آذر 1401 تراز آب با  1270.10 متر، کاهش 46 سانتي متري نسبت به سال قبل داشت، اسفند 1402 تراز  1270.2 متر با حجم بيش از 1.4 ميليارد متر مکعب و در اوايل ارديبهشت 1403  تراز به 1270.53 متر رسيد.
تغييرات اقليمي يا فعاليت انساني درياچه را نابود کرد؟
خشک شدن درياچه اروميه و دلايل آن مورد بحث است، برخي مي گويند که اين به دليل تغييرات اقليمي است، ولي گروهي ديگر ضمن تاييد تغييرات اقليمي اثر فعاليت هاي انساني را مهمتر مي دانند. عوامل انساني مانند سوء مديريت آب و مصرف آب کشاورزي، مهمترين اثر ها را در اين مورد داشته اند.
اما زنگ خطر احياي درياچه اروميه از چه زماني آغاز شد؟ دولت حسن روحاني در سال 1392  برنامه احياي درياچه اروميه را ايجاد کرد و تلاش‌هاي زياد و چندجانبه‌اي براي بازيابي سطح آب درياچه به  1274.1 در سال 1402 به خرج داد. اين سطح اکولوژيکي براي بازيابي ميگوهاي آب نمک (آرتميا)  و پرندگان در نظر گرفته شده بود. سطح آستانه سلامت 1271.7 متر است که قرار بود تا 1401  بيش از 90 درصد از مناطق مستعد گرد و غبار درياچه را در بر گيرد. ولي مشکل چند وجهي با ترکيب  علل انساني و طبيعي مانع از رسيدن به چنين هدفي شد.
در 40 سال اخير،درياچه اروميه 90 درصد کوچک شد
مهدي زارع استاد دانشگاه،پژوهشگر و زمين شناس درباره اهميت احياي درياچه اروميه و عواملي که در احياي آن  مي توانند نقش داشته باشند  گفت: درياچه اروميه در بهترين وضع خود در 28 سال قبل يکي از بزرگترين درياچه هاي فوق شور روي کره زمين بود که آب هاي آن غذا، شغل و مزاياي سلامتي را براي ساکنان در مناطق اطراف شمال غربي ايران فراهم مي کرد. در طي چهار دهه گذشته درياچه اروميه 90 درصد کوچک شده است.
اوج گيري بيماري هاي تنفسي و سوزش چشم در اطراف درياچه اروميه در سال گذشته
اقدامات کشاورزي ناکارآمد، توسعه ناپايدار، کاهش آب هاي زيرزميني  و گرماي بيشتر از جمله عواملي است که در کاهش آب و خشکي درياچه اروميه موثراند . درياچه اروميه در وضعيتي که در نيمه سال 1402 خشک شد با  تشديد بيماري‌هاي تنفسي، سوزش چشم و ساير عوارض، پيامدهاي زيادي براي سلامت عمومي ايجاد کرده است. طوفان‌ها هنگام عقب‌نشيني آب رخ مي‌دهد و ذرات نمک را  به ريه‌هاي مردم مي‌رساند. پيامدهايي از جمله تخريب شبکه هاي غذايي محلي، درگيري هاي آبي و مهاجرت اجباري ميليون ها نفر از پيامدهاي خشکي درياچه اروميه است.
تقريباً 90 درصد آب ايران توسط بخش کشاورزي استحصال مي‌شود
او با بررسي بارش ها ي اخير و تاثير آن بر احياي درياچه اروميه و آسيب هايي که خواهد داشت مي گويد: در سالهاي اخير به ويژه در سال آبي 1398-1399  درياچه به ديل بارش هاي بهار 1398 وضع خوبي داشت. به گفته وزارت نيرو، تقريباً 90 درصد آب ايران توسط بخش کشاورزي استحصال مي‌شود . شيوه‌هاي کشاورزي ناکارآمد يکي از دلايل اصلي خشکي برخي از مهم‌ترين درياچه‌هاي جهان از جمله درياچه اروميه  است. درياچه نمک بزرگ در يوتا، آمريکا درياي کاسپين در شمال ايران و بحرالميت در خاورميانه نمونه هاي مشابه درياچه اروميه هستند. تخريب يک درياچه شور در ايالات متحده، ايران يا هر جاي ديگر، مي تواند منجر به گسترش بيماري، طوفان نمک و از بين رفتن تنوع زيستي شود و به طور بالقوه هزاران شغل و ميلياردها دلار را سالانه به کشورها تحميل کند .
اقدامات دولت در راستاي احياي درياچه
اين استاد دانشگاه معتقد است براي احياي درياچه اروميه علاوه بر اميد بستن به بارش ها بايد اقداماتي توسط دولت صورت بگيرد مانند آزاد کردن آب بيشتر براي درياچه ها، دولت ها به دنبال مجموعه اي از گزينه ها هستند از جمله  ايجاد موانع براي کوچک‌تر کردن درياچه‌ها، خريد آب از کشاورزان، و رها کردن آب رودخانه‌هايي که به طور طبيعي درياچه‌ها را تغذيه مي‌کنند و غيره است.
به گزارش امانت به نقل از رکنا،او همچنين گفت:درياچه اروميه با عنايت به بارش هاي اخير مجددا بيش از 1 ميليارد متر مکعب آب دريافت داشته و نسبتا پرآب شده است. تداوم پرآبي به اين شکل که تا کنون رخ داده تنها با تداوم بارش ها به صورت غير طبيعي امکان پذير خواهد بود. به هر حال آنچه که همچنان موجب نگراني است آن است که رسوبگذاري در کف درياچه، گودي سابقا پر شده با آب را اکنون به صورت گسترده با نمک و ساير مواد معدني پر کرده است. يادمان نرود که ضخامت اين رسوبات گاه به حدود 7 متر مي رسد. بنابراين برنامه هاي کاملا پيچيده و سنجيده شده اي براي عمليات احياي درياچه اروميه بايد اجرا شود، وگرنه همچنان بايد به همين حالت درياچه فصلي اروميه قانع باشيم!