اخباري مبني بر قطع آنتن آيفون‌هاي 14 و 15 رجيسترنشده، منتشر شد و سخنگوي ستاد مرکزي مبارزه با قاچاق کالا و ارز از آغاز اين روند خبر داد، اما هم‌زمان با انتشار اين خبر، افرادي که با دستگاه‌هايي همچون دانگل‌هاي LTE و GSMها نيز سروکار داشتند با قطع آنتن دستگاه‌هاي خود مواجه شدند، اين در حالي است، هيچ‌کدام از اين دستگاه‌ها تاکنون نياز به رجيستر نداشتند.
اکنون سؤال اينجا است که آيا با آغاز اين روند ديگر هيچ‌کدام از آن دستگاه‌ها آنتن نمي‌گيرند؟ آيا واقعاً هدف از اين فرآيند مبارزه با قاچاق است يا پاي رانت در ميان است؟ اين سياست‌گذاري چه باري بر دوش اپراتورها و اشخاص خواهد گذاشت؟ چه بلايي بر سر کسب‌وکارهاي مبتني بر IOT خواهد آمد؟
فرايند رجيستري و آنتن‌دهي گوشي‌هاي همراه به چه شکل است؟
در راستاي اين خبر، آرين اقبال فعال و کارشناس حوزه فناوري اطلاعات گفت:»فرآيند رجيستري به اين شکل است که هر گوشي يک IMEI دارد و هنگام رجيستري در سامانه همتا وزارت صمت ثبت مي‌شود. زماني که سيم‌کارت‌ درگوشي گذاشته مي‌شود و اپراتور مي‌خواهد در شبکه راديويي خود به دستگاه آنتن بدهد، اين IMEI را با ديتابيسي از طريق سامانه همتا چک مي‌کند. درواقع بررسي مي‌کند که  آيا اين شماره مجاز يا غيرمجاز است. اگر گفته شد که اين شماره رجيستر شده و يا به هر دليل ديگري مجاز است به آن آنتن مي‌دهد و اگر مجاز نبود آنتن نمي‌دهد.«
همه اپراتورها موظف‌اند قانون را اجرا کنند
او ادامه داد:» اين فرآيند مبني بر اين است که اگر دستگاه در سامانه همتا ثبت‌نشده بود، آنتن نگيرد در اين غير اين صورت آنتن بگيرد. بخش قانوني و مجوز اين روند در سامانه همتا و بخش پياده‌سازي فني آن در اپراتورهاي موبايل اجرا مي‌شود. همه اپراتورهاي موبايل نيز موظف‌اند که اين قانون را اجرا کنند.«
سيم‌کارت‌هاي اين اپراتور در آيفون‌هاي رجيستر نشده آنتن مي‌دهد!
 اقبال گفت:» البته گفته مي‌شود که يکي از اپراتورها اين قانون را اجرا نمي‌کند و اگر سيم‌کارت اين اپراتور را بگيريد آنتن خواهيد داشت البته من خودم امتحان نکرده‌ام اما  شنيده‌ام که چنين چيزي موضوعيت دارد.«
قطع آنتن فقط مختص آيفون نبوده است
او در ادامه با اشاره به اين موضوع که تابه‌حال غير از موبايل، ديگر دستگاه‌ها مثل مودم، دانگل‌هاي همراه يا ماژول GSM و گيت‌وي GSM و … نياز به رجيستر نداشتند، گفت:» هم‌زمان با اين خبر، من ديدم که آنتن تعداد بسيار زيادي از دستگاه‌هاي غير از موبايل هم قطع‌شده است. به نظر مي‌رسد که سامانه همتا آپديتي کرده است که الان قصد ندارد به دستگاه‌هايي غير از موبايل نيز آنتن بدهد. احتمالاً خيلي سريع  تغيير سياستي انجام‌شده  و از سمت سامانه همتا هم اجراشده است؛ حداقل آنچه شواهد نشان مي‌دهد به اين صورت است.«
البته اين کارشناس فناوري اطلاعات خاطرنشان کرد که ممکن است مشکلي درنتيجه آپديت پيش‌آمده باشد، چراکه در مورد اتفاقي که اخيراً  پيش‌آمده هيچ هشداري داده نشده بود و آنتن‌ها به‌يک‌باره قطع‌شده است؛ بنابراين نمي‌توان گفت که دائمي است و ممکن است آنتن اين دستگاه‌ها بازگردد.آرين اقبال گفت:»به دلايل پرفورمنسي و  بازدهي شبکه، اگر خط شما رجيستر شود، شبکه فقط زماني که مجبور شود دوباره رجيستر کند اطلاعات را با سامانه همتا چک مي‌کند.«
با اين کلک، آنتن آيفون فعال مي‌شود
او بابيان اين موضوع که آنتن دار کردن آيفون‌هايي که رجيستر نشده بود تاکنون به دو شکل تغيير شبکه GSM و تغيير APN انجام مي‌شد، گفت:» براي دور زدن رجيستري تاکنون اتفاقي که مي‌افتاد اين بود که سيم‌کارت درگوشي قديمي که 2G يا 3G بود گذاشته و رجيستر مي‌شد. بعد بدون اينکه گوشي خاموش شود سيم‌کارت از آن درآورده مي‌شد.«او ادامه داد:»اگر گوشي خاموش شود، به شبکه خبر مي‌دهد که خاموش شده است؛ از طرفي گوشي آيفون از قبل در حالت 3G تنظيم و روي حالت پرواز گذاشته مي‌شد و بعدازآنکه سيم‌کارت را از گوشي قديمي درمي‌آوردند، داخل گوشي آيفون مي‌گذاشتند. به‌اين‌ترتيب آنتن به گوشي آيفون رجيستر نشده بازمي‌گشت.«
به گفته اقبال، اين فرايند، شبيه‌سازي زماني است که فرد داخل تونل مترو مي‌رود و لحظه‌اي آنتن گوشي او قطع مي‌شود. درواقع در آن لحظه شبکه موبايل فکر مي‌کرده است که سيم‌کارتي تابه‌حال آنتن داشته و براي لحظه‌اي آنتن را ازدست‌داده است، بنابراين بايد دوباره به اين گوشي آنتن بدهد. درنتيجه تا وقتي‌که شبکه در بررسي‌هاي دوره‌اي، دستگاه‌ها را با سامانه همتا چک کند و دستگاه‌هاي رجيستر نشده را  غيرفعال کند، اين دستگاه آنتن دارد و اين چرخه ادامه پيدا مي‌کرد.او گفت:» اين تکنيک کار مي‌کند و با اين کلک آنتن فعال مي‌شود؛ دليل آن‌هم اين است که شبکه دائماً با سامانه همتا چک نمي‌شود. علاوه بر اين تکنيک‌هاي ديگري هم وجود دارد که باعث آنتن دهي اين دستگاه مي‌شود.«
آنتن ندادن به آيفون، به اين راحتي‌ها نيست
اين کارشناس همچنين در مورد اين موضوع که آيا به لحاظ فني مي‌توان جلوي اين دور زدن‌ها را گرفت، گفت:»ازلحاظ تئوريتيکال چنين چيزي امکان‌پذير است اما نه در شبکه LTE؛ تنها در شبکه 3G يا 2G  چنين چيزي شدني است. 
پس اين گوشي‌ها با تکنيک‌ها و کلک‌ها مي‌توانند تماس بگيرند، ولي در استفاده از اينترنت آن‌ها، اماواگر وجود دارد.«اما در مورد اين‌که آيا به لحاظ عملي مي‌توان اين کار را کرد، آرين اقبال گفت:» شبکه اپراتورهاي موبايل همگن نيست؛  وندورهاي مختلفي دارند که هرکدام توسط توليدکننده‌هاي مختلف ساخته‌شده است. يعني مخصوصاً در سه اپراتور اصلي بخشي از شبکه موبايل، مثلاً توسط اريکسون سرويس‌دهي مي‌شود، بخشي از آن توسط هوآوِي و بخشي از آن به شکل نرم‌افزاري طراحي و توسعه داده‌شده است.«
او افزود:» اينکه اعمال اين تغييرات براي اپراتور موبايل چقدر عملي و امکان‌پذير باشد و خيلي سريع بتواند جلوي اين فرآيند را بگيرد، خودش بحث جداگانه‌اي است.که سخت است و در آن اماواگرهاي بسياري وجود دارد. هم‌فشار بر سامانه همتا زياد مي‌شود، هم‌ پياده‌سازي آن در شبکه کار سختي است. اين کار مي‌تواند سرعت آنتن دهي را پايين بياورد؛ يعني اگر قرار است آنتن درجايي قطع شود و باز به گوشي بيايد، اين فرآيند با سرعت کمتري انجام مي‌شود؛ بنابراين اين کار علي‌رغم اينکه ازنظر تئوريتيکال شدني است، راحت نيست و چالش‌برانگيزاست.«
اين سياست‌گذاري احمقانه است
اين کارشناس گفت:»مسئله اين است که فرايند رسمي سياست حاکميت و دولت در آن زمان با روش منطقي انجام شد. اما اين‌ دفعه، به‌يک‌باره و يک‌شبه چنين اتفاقي افتاده است. اکنون با توجه به اينکه دولت هنوز مستقر نشده و سامانه همتا را وزارت صمت مديريت مي‌کند نه وزارت ارتباطات، درحالي‌که اپراتورها تحت نظارت وزارت ارتباطات هستند، به نظر مي‌رسد مشکلي پيش‌آمده و بايد رفع شود.«
او بر اين باور بود که واقعاً اگر هم چنين تصميم سياسي اتفاق افتاده باشد، عمل کردن به آن با اين شدت، ضربات خيلي زيادي به کسب‌وکارها و استارت‌آپ‌هايي ميزند که در حوزه IOT کار مي‌کنند و نحوه ارتباط آن‌ها با شبکه، از طريق سيم‌کارت است.
او در اين مورد گفت:»شرکت‌هايي هستند که روي سيستم‌هايشان مودم GSM دارند، يا از دانگل LTE استفاده مي‌کنند، حتي شرکت‌ها و ديتاسنترهايي وجود دارند که به‌عنوان لينک بک‌آپ از دانگل‌هاي LTE استفاده مي‌کنند و اگر يک‌باره اين آنتن‌دهي‌ها قطع شود هم بک‌آپ امنيتي شرکت‌ها دچار مشکل مي‌شود و هم ممکن است يک کسب‌وکار مبتني بر IOT را  دچار اختلال بکند؛ که ظاهراً اکنون اين کار را کرده است.«
او ادامه داد:» ازآنجايي‌که اگر اين فرآيند سياست‌گذاري شده باشد خيلي احمقانه اجراشده است و با توجه به اين‌که دولت هنوز مستقر نشده، بعيد است که سياست‌گذاري باشد، صرفاً چه عمدي يا سهوي، مشکلي است که در سامانه همتا پيش‌آمده است و احتمالاً برطرف مي‌شود.«
ممنوعيت آيفون، فقط بازار زيرزميني را تقويت مي‌کند
اين کارشناس فناوري اطلاعات در مورد طرح رجيستري آيفون گفت:» من به‌شخصه با ممنوعيت آيفون کاملاً مخالف هستم و دليل آن اين است که اگر بحث قيمت باشد، گوشي‌هاي گران‌تر از آيفون الان در بازار فروخته مي‌شود. اگر بحث کشور سازنده باشد، گوشي‌هاي آمريکايي ديگر در بازار فروخته مي‌شود، اگر بحث امنيت باشد گوشي‌هاي بسيار ناامن‌تر از آيفون، در کشور فروخته مي‌شود، لذا فکر نمي‌کنم اين کار، کار درستي باشد و فقط بازار زيرزميني  را تقويت مي‌کند.«
به گزارش امانت به نقل از خبرآنلاين،او افزود:»باعث مي‌شود که افراد از تکنيک‌هايي استفاده کنند که  توسط خود حاکميت قابل نظارت نيست. درست مثل فيلترينگ، اين کار ابزار نظارتي را از اپراتور مي‌گيرد و بالاخره افراد راه‌ خود را پيدا  مي‌کنند. الان مي‌بينيم که افراد گوشي آيفون را مي‌خرند، در کنار آن گوشي اندرويدي ارزان‌تري مي‌خرند و اينترنت را از آن گوشي به آيفون هات‌اسپات مي‌کنند، تماس را با آن گوشي مي‌گيرند اما کار  روزمره خود را با آيفون انجام مي‌دهند، يعني اين کار، کاري نيست که نتيجه‌بخش باشد.«