گروه فرهنگي: کارشناس فضاي مجازي و فعال رسانه اي اروميه اي گفت: استفاده از فضاي مجازي به ويژه براي کودکان با محدوديت تجربه، دانش، قضاوت، شاخت و تحليل بدون نظارت، کنترل و مديريت والدين بسيار آسيب زاست. فرزندان و کودکان امروزي با حرص و ولع به اين پديده نوظهور روي مي آورند وچنان درآن غرق مي شوند که گاهي از خود والدين بهتر بر مطالب آن اشراف يافته و تلاش مي کنند زندگي خود را با آن همراه کنند.
محتواهاي گوناگون فضاي مجازي و آغشته بودن بسياري از آنها به ضد ارزش ها، انواع فيلم ها و برنامه ها کودک هشت ساله را از دل خانواده بيرون کشيده و براي هميشه درخود جاي مي دهد.
در اين ميان والدين بي اعتنا به شوق کودکان خود براي فضاي مجازي هستند؛ حتي يکبار هم همراه فرزند خود نمي شوند تا ببيند درفضاي مجازي چه چيزهايي او را تهديد مي کند؟ او تنها در اين دنياي مجازي روزگار مي گذارند و گاهي با تبعيت از برنامه هاي آن سرنوشت شومي را رقم مي زند که جبران آن ميسر نيست.
فضاي مجازي دنيايي که ترکيبي از ارزش ها و ضد ارزشها، محتواهاي ضداخلاقي و اخلاقي، طنز، فيلم و صدها برنامه ديگر است که کودک نمي داند با حرص و ولع و به واسطه حس جستجوگرانه کدام يک را دنبال کند.
کودک اين فضا را براي هميشه مامن خود انتخاب مي کند و حتي با آدمهاي مجازي دست دوستي داده و دنياي ديگري براي خود خلق مي کند؛ کودک رها شده در فضاي مجازي با گذشت زمان به دست سودجويان شکار شده و ذهن و فکرش به اسارت گرفته مي شود و از همه چيز فاصله مي گيرد؛ براي او شخصيت هاي خيالي فضاي مجازي با ارزش تر از والدين هستند و او بخش بزرگي از وقت خود را صرف آنها مي کند.
امکان پالايش محتواي مجازي براي کودکان سخت است
پزشک عمومي و فعال رسانه اي و کارشناس فضاي مجازي اروميه اي مي گويد: فضاي مجازي ذاتا يک محيط تبادل اطلاعات و پيام است که در آن انتقال پيام به شکل انبوه و مديريت نشده با دسترسي نامحدود صورت مي گيرد؛ از طرفي اين انتقال اطلاعات، برخلاف روش هاي قديمي و سنتي که مبتني بر واسطه هايي مانند پيام، تصوير، کتاب و مجله صورت مي گرفت در حال حاضر توسط ابزار هوشمندي مانند گوشي همراه و ساير تجهيزات الکترونيکي انجام مي شود يعني امکان کنترل فرايند نقل و انتقال محتوا به ويژه درسطح سنين کودکان محدودتر است.
هوشنگ عطاپور گفت: استفاده از لوازم و تجهيزات اينتزنتي، محدوديت کاربردي لوازم سنتي و قديمي را ندارد و وقتي کاربران اين فضا (کودکان) با محدوديت تجربه، دانش، قضاوت، شناخت و تحليل باشند، استفاده از آن بدون نظارت و کنترل والدين خيلي آسيب زا خواهد بود.
رهايي کودک در فضاي مجازي شناي بدون مهارت در درياي مواج
وي افزود: مطمئنا حضور تنها و بدون کنترل و نظارت کودکان در فضاي مجازي مانند رها کردن کودکي بدون مهارت شنا در درياي مواج و طوفاني خواهد بود زيرا چنين فردي مهارت روبرو شدن با حجم توده اي و انبوهي از اطلاعات در جريان اين دريا را ندارد.
وي اضافه کرد: براي بهره مندي از هر دانش و تجربه اي نيازمند داشتن ابعاد تحليلي و تسلط به وجوه گوناگون آن اطلاعات و پيام هستيم که در کودکان هنوز چنين منظومه اي از شناخت چند بعدي شکل نگرفته و نياز دارد تا توسط والدين و معلمين راهنمايي و حمايت شوند؛ پس اگرچه استفاده از فضاي مجازي توسط سنين مختلف امري اجتناب ناپذير شده است اما براي حفاظت از جسم و روان کودکان خود نيازمند آگاهي از مضرات اين فضا براي کودکان بي پناه رها شده در آن هستيم.
پزشک اروميه اي اظهار کرد: والدين بايد بدانند که براي حفظ سلامت کودکان خود آگاه باشند همچنان که روشن کردن کبريت توسط کودک بدون آموزش خطرناک است استفاده از گوشي همراه براي ورود به فضاي مجازي هم آسيب زاست، همچنان که تنها ماندن کودک در خانه مي تواند خطرناک باشد، تنها ماندن کودک درفضاي مجازي هم قرار گرفتن دربرابر بسياري از خطرات با ابعاد و شدت نا معلوم است.
کودکان مصرف کننده بخشي از محصولات فضاي مجازي
عطاپور ادامه داد: اکنون فضاي مجازي يکي از پرکاربردترين مفاهيم در حوزه اجتماعي و فرهنگي است و به عنوان بخش جدايي ناپذير از زيست انسان مدرن تبديل شده است و با توجه به وسعت و تنوع کاربرد آن توسط گروه‌هاي مختلف حقيقي و حقوقي هر روز استفاده از آن بيشتر مي شود بنابراين اکنون کودکان نيز به عنوان بخشي از مصرف کنندگان محصولات و محتواهاي اين فضا محسوب مي شوند و براي بهبود ظرفيت هاي آموزشي، سرعت و سهولت يادگيري پيش و پس از مدرسه، والدين و نظام هاي آموزشي کاربرد آن را به گروه سني تجويز مي کنند.
وي گفت: طبعا با توجه به وجود محتواهاي گوناگوني که در اين فضا به شکل نامحدودي وجود دارد، امکان پالايش آنها توسط اين گروه سني نيست که اين امر به خودي خود مي تواند سلامت جسمي و رواني آنها را متاثر کند.
ارائه محتواهاي نامناسب مهمترين خطر فضاي مجازي براي کودکان
وي افزود: مهمترين خطري که اين فضا براي گروه سني کودکان دارد، ارائه محتواهاي نامناسب با سن و جنس آنهاست يعني کودک ناخواسته مي تواند با حجمي از محتواهاي گوناگون مواجه شود که اين اطلاعات با رشد و بلوغ ذهني وي متناسب نبوده و در تربيت و پرورش ذهني وي به ناهنجاري در يادگيري و دريافت الگوهاي مناسب آموزشي منجر مي شود.
وي اضافه کرد: آسيب بعدي که خيلي مشاهده مي شود، ايجاد نوعي عادت و وابستگي رواني به اين فضا به ويژه بازي هاي رايانه اي آنلاين است زيرا اين بازي ها طوري طراحي شده اند که کودک را وابسته به ادامه بازي مي کنند؛ اين عادت ها علاوه بر تاثير در سلامت رواني فرد مي تواند به بي خوابي، کم خوابي و حتي اختلالات ذهني ديگري چون پرخاشگري، انزوا و گوشه گيري منجر شود طبعا اين نوع عادت هاي زندگي در نهايت به کم تحرکي، بلوغ زودرس، اختلالات حرکتي و چاقي و عوارض داخلي ناشي از آنها منجر خواهد شد که بسيار خطرناک هستند.
تاثيرمطلوب فضاي مجازي درصورت همراهي و مديريت والدين
فعال رسانه اي اروميه اي افزود: در کل مي توان گفت که سه گروه عوارض ذهني، رواني و جسمي، حاصل بدکارکردي کودکان با فضاي مجازي است؛ من مفهوم بدکارکردي را به کار بردم به اين دليل که اين فضا مورد نياز هر گروه سني است و اخيرا مطالعات نشان داده است که حتي بازي هاي رايانه اي در صورت استفاده متعادل از آن ها مي تواند تاثير مطلوب در توسعه فردي و توانايي رواني کودکان بر جا بگذارد به شرطي که با برنامه ريزي و تحت هدايت و مديريت والدين باشد.
نگاه تهديد آميز، کودک را به پنهان کاري سوق مي دهد
وي ادامه داد: هر نوع نگاه تهديد آميز و يا غير دوستانه به کودک، مي تواند وي را به سمت افراد غير و يا پنهان کاري سوق دهد و همين جاست که نقطه آسيب پذيري در ذهنيت کودک و ورود آسيب از ناحيه فضاي مجازي به کودکان شروع مي شود.
اين پزشک اروميه اي اضافه کرد: مقوله اعتياد به فضاي مجازي را نمي شود به شکل علمي استفاده کرد ولي عادت و وابستگي بيش از اندازه در کودکان و حتي بزرگسالان به استفاده از فضاي مجازي مشاهده مي شود که آن هم به نوعي گرايش به برخي محتواها و وابستگي به آنهاست؛ يعني فضاي مجازي يک بستر دريافت انواع اطلاعات است و افراد مختلف به نوع خاصي از اين محتواها وابستگي پيدا مي کنند که شايد شايع ترين آنها در بين کودکان و جوانان وابستگي به بازي هاي آنلاين و در برخي جوامع سايت هاي پورنوگرافي در ميان جوانان باشد.
عطاپور افزود: مهمترين روش جلوگيري، آموزش و بعد برنامه هاي جايگزين است که با هدايت والدين و آموزگاران ممکن است و در اينجا نقش خانه و مدرسه بيشتر بارز مي شود. والدين نقش اساسي و اصلي در حفظ امنيت کودکان در برابر آسيب‌ها و تهديدات فضاي مجازي برعهده دارندآنها بايد سطح دانش و آگاهي خود را بالا ببرند و با آگاهي‌بخشي به کودکان و همراهي آنها در اين محيط، از آسيب‌هاي اين حوزه پيشگيري کنند.
والدين هنگام استفاده کودکان از دستگاههاي هوشمند کنار آنها باشند
عطاپور اظهارکرد: والدين بايد محدوديت زماني براي استفاده گوشي و تبلت به منظور فعاليت در فضاي مجازي در نظر بگيرند و سعي کنند هنگام استفاده از دستگاه هاي هوشمند توسط کودکان و نوجوانان در کنار آنها حضور داشته باشند زيرا همراه و همگام بودن با فرزندان براي فعاليت در فضاي مجازي و نظارت بر فعاليت آنها براي کاهش تهديدات و آسيب هاي فضاي مجازي از وظايف والدين است.
به گزارش امانت به نقل از ايرنا، تنهايي کودک در فضاي مجازي و بدون راهنما و همراهي والدين روح و روان او را نشانه گرفته و خاموش و بي صدا زندگيش را نشانه مي گيرد و چه بسا او را تبديل به شخصيتي متوهم و گاهي اوقات پرخاشگر و برخي موارد بي تفاوت به ارزشها و علاقمند به ضد ارزش ها مي کند و اين خطري است که بايد جدي گرفته شود زيرا بازگرداندن دوباره او به زندگي عادي نيازمند هزينه هاي کلان است و گاهي اوقات حتي بازگشتي در کار نيست و کودک به راحتي قرباني مي شود.