گروه دين  و انديشه: ادعاهاي دن گيبسون در سال 2017 و در قالب يک فيلم مستند در خصوص اينکه پترا شهر مقدس مسلمانان و همان شهر مکه است، بي‌اساس و غير مستند است. حميد حاج اميني، پژوهشگر و مدرس حوزه، در نشست علمي »مکه يا پترا؟ شهر مقدس مسلمانان« که از سوي دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، گفت: مستندگونه‌اي در سال 2017 توسط دن گيبسون توليد و مدعي شد که شهر مقدس مسلمانان و شهري که قرآن در آن نازل شده، مکه کنوني نيست بلکه در جايي به نام »پترا« بوده است.
وي افزود: يک بناي سنگي در جنوب اردن وجود دارد که به آن پترا گويند و در حقيقت پترا، به معناي سنگ و تخته است. شهري باستاني که محل زندگي نبطي‌ها از 300 سال قبل از ميلاد مسيح بوده و در آن زمان رونق داشته است ولي به تدريج با سيل و زلزله از بين رفته و الان عمدتاً نقش درآمدزايي و گردشگري براي کشور اردن دارد.
حاج اميني افزود: دو رويکرد در مورد اين شهر وجود دارد؛ يک رويکرد اين است که از حدود 70 سال پيش روي اين مسئله سرمايه‌گذاري زيادي شد زيرا اردن از بسياري از مواهبي که کشورهاي عربي دارند، محروم است، لذا بر روي اين پديده و شهر سنگي پترا سرمايه‌گذاري زيادي شد و آن را جزء عجايب هفتگانه دنيا برشمردند.
اين پژوهشگر تصريح کرد: قبل از انقلاب فيلم مشترکي به نام »طوفان بر فراز پترا« به صورت مشترک بين ايران و اردن ساخته شد و کاملاً مشهود بود که درصدد تبليغ براي سرمايه‌گذاري گردشگري در اين منطقه هستند. حدود 40 سال قبل هم مقالاتي علمي در مورد پترا نوشته شد ولي چون صرفاً در محافل تخصصي و علمي مطرح بود، چندان بازتاب اجتماعي نداشت.
دلايل گيبسون براي اينکه پترا شهر مسلمانان بوده نه مکه
وي ادامه داد: از اين رو صرفاً به عنوان يک ايده علمي مطرح شد و پاسخ آن را هم دادند و کسي آن را جدي نگرفت تا اينکه با توليد اين مستند تلاش شد تا مسئله به عرصه اجتماعي مسلمانان کشيده شود و گيبسون براي اثبات اينکه پترا شهر مقدس مسلمانان بوده و نه مکه، چند مرحله را طي کرد.
وي اضافه کرد: در مرحله نخست مي‌گويد شهر مکه واقعي، باغات زيادي داشته و آب هم در آن فراوان بوده در حالي که مکه کنوني خشک است و نتيجه گرفت که مکه کنوني، شهر مقدس مسلمانان نيست. در مرحله ديگر گفتند به جاي اينکه سراغ منابع و متون بروند، چندين مسجد را بررسي مي‌کنند و با کارهاي گرافيکي امتداد قبله اين مساجد را هم بررسي کرده و نشان مي‌دهند قبله برخي از اين مساجد رو به مکه نيست.
حاج اميني بيان کرد: او خط قبله همه اين مساجدي را که قبله آن به سمت مکه نبود و به سمت پترا بود، با کارهاي گرافيکي امتداد داد و خطوط قبله اين مساجد را به هم وصل کرد و جالب اينکه همه اين خطوط به يک نقطه رسيد لذا تأکيد کرد اين نقطه مشترک، همان جايي است که شهر پترا وجود دارد.
اين پژوهشگر با بيان اينکه گيبسون، ديوار مساجد را ملاک جهت‌دهي قبله تعيين کرده است، اظهار کرد: اين در حالي است که بايد محراب مسجد، ملاک و معيار تعيين قبله قرار بگيرد نه ديوار مسجد؛ مثلاً او مي‌گويد مسجد ذوقبلتين در سال 1987 تجديد بنا شد و ديواره اوليه به سمت پترا و سوريه بوده است.
وي افزود: اين در حالي است که اولاً ديوار مسجد براي تعيين قبله ملاک نيست، همچنين پيامبر (ص) رو به سوي بيت‌المقدس نماز مي‌خواندند و اردن و شهر پترا در مسير قبله بيت‌المقدس قرار داشته است ولي وقتي آيات تغيير قبله نازل شد، ايشان نماز را به سمت کعبه خواندند.
حاج اميني اضافه کرد: از سويي به نظر وي، مکه بايد ديوار مقاومي داشته باشد از اين رو داخل پترا شده و نشان مي‌دهد ديواري داشته است؛ همچنين سراغ مکان‌هايي مي‌رود که الان در مسجدالحرام و مکه وجود دارد و مکان‌هايي را به عنوان صفا و مروه و غار حرا و … در پترا بازسازي مي‌کند و مکاني را هم به نام غار حرا نشان مي‌دهد که از آنجا خانه کعبه پيداست، در صورتي که الان کسي در غار حرا بايستد، نمي‌تواند کعبه را ببيند.
اين پژوهشگر اضافه کرد: سازنده اين مستند براي توجيه اينکه اگر پترا قبله مسلمانان است چرا امروز هيچ کسي به سمت آن نمي‌رود و هويت ندارد؟، جواب مي‌دهد اين امر به علت نزاع داخلي بين مسلمانان بوده است؛ او معتقد است بعد از روي کارآمدن پسر معاويه، چندين نفر با او بيعت نکردند، از جمله عبدالله بن زبير که مکه را محل استقرار خودش قرار داد ولي سپاه شام آمد و با منجنيق بخشي از مکه و کعبه(پترا) را از بين برد و همين اختلافات سبب شد تا پترا مورد توجه قرار نگيرد.
ادعاي گيبسون درخصوص انتقال سنگ‌هاي کعبه از پترا به مکه
وي افزود: به عقيده وي ابن زبير سنگ‌هاي کعبه را که توسط يزيد خراب شد به مکه کنوني منتقل کردند و آنجا را به عنوان کعبه به مسلمانان معرفي کردند، البته اين توجيهات براي کساني که ناآشنا با اين مسائل هستند، ممکن است فريبنده باشد، ضمن اينکه 40 سال قبل از وي، برخي اين موضوع را مطرح کرده بودند ولي گيبسون آن را رسانه‌اي کرد و برخي معتقدند که وي با اين پژوهش خودش آبروي مستشرقان را برده است.
حاج اميني تصريح کرد: گيبسون در اين فيلم بر اساس داده‌هايي که از تحقيقات خود دارد، مي‌گويد شهر مقدس، شهري آباد و داراي برج و بارو است و کعبه و غار حراء و صفا و مروه در آن است و چاه زمزم را به رودخانه‌اي تشبيه کرده است و همه اينها در پترا قرار دارند لذا او نتيجه مي‌گيرد که پترا، همان زادگاه قريش و رسول خدا(ص) بوده است، در صورتي که اين‌ها هيچکدام استناد معتبري ندارد و در واقع خيال‌پردازي او است.
اين پژوهشگر اضافه کرد: او مدعي است که مسلمانان در چند نوبت به سمت حجرالاسود نماز مي‌خواندند در صورتي که مسلمانان از سراسر جهان نمازشان را به سمت کعبه به جا مي‌آورند، همچنين او گفته است کسي داخل غار حرا بايستد، مي‌تواند خانه کعبه را ببيند، اين موضوع اصلاً صحت ندارد و کذب محض است.
به گزارش امانت به نقل از خبرآنلاين،وي با بيان اينکه ادعاهاي گيبسون در فيلم خود واهي و بي‌اساس است، افزود: گيبسون در فيلم خود نسبت نادرستي را در مورد آباداني شهر مکه بيان کرده که مستند نيست و منابع تاريخي موثق آن را نمي‌پذيرند؛ همچنين قرآن کريم وقتي داستان حضرت ابراهيم(ع) و ساخت ديوار کعبه را مطرح کرده است، اشاره دارد که اينجا سرزميني خشک و لم‌يزرع بوده است.