گروه تندرستي: عضو هيئت علمي دانشکده علوم تغذيه و صنايع غذايي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با بيان اينکه برخي از تحقيقات، شواهدي در مورد اثرگذاري رژيم مديترانه‌اي و رژيم غذايي MIND بر آلزايمر نشان داده‌اند، گفت: البته هيچ تک ماده غذايي براي مبارزه با آلزايمر وجود ندارد، اما الگوهاي غذايي حاوي چندين ماده غذايي ضدالتهابي ممکن است به پيشگيري يا کند شدن پيشرفت آلزايمرکمک کند.
دکتر غزاله اسلاميان با اشاره به اينکه بيماري آلزايمر، رايج‌ترين نوع زوال عقل است، اظهار کرد: نمي‌توان دقيقا پيش‌بيني کرد که چه کسي به بيماري آلزايمر مبتلا مي‌شود، اما عوامل متعددي ممکن است اين احتمال را افزايش يا کاهش دهد.
وي افزود: برخي از اين عوامل مانند سن و ژنتيک را نمي‌توان کنترل کرد اما رژيم غذايي از ديگر عوامل مرتبط با بيماري آلزايمر است که در روند ابتلا و يا پيشروي اين بيماري اثر دارد.
عضو هيئت علمي دانشکده علوم تغذيه و صنايع غذايي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با اشار ه به اينکه طبق نتايج حاصل از مطالعات، برخي از الگوهاي غذايي ممکن است خطر ابتلا به آلزايمر را کاهش دهد، خاطرنشان کرد: بر اين اساس مصرف گروه‌هايي از مواد غذايي از پيشرفت بيماري در مبتلايان به آلزايمر جلوگيري خواهد کرد.
رژيم غذايي با چه مکانيسمي بر بيماري آلزايمر اثر دارد؟
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي با بيان اينکه در مغز افراد مبتلا به بيماري آلزايمر، قطعات پروتئين ريزي به نام بتا آميلوئيد مشاهده شده، اضافه کرد: در اين پروتئين‌ها، توده‌هايي تشکيل مي‌شود که ارتباطات منظم در مغز را دچار اختلال مي‌کند، رژيم غذايي ضد التهاب مناسب نيز ممکن است ميزان بتا آميلوئيد در مغز را با اين مکانيسم‌ها کاهش دهد.
اسلاميان گفت: التهاب باعث افزايش سطح بتا آميلوئيد در مغز مي‌شود؛ در نتيجه الگوهاي غذايي ضد التهاب، ممکن است به کاهش سطح بتا آميلوئيد در مغز کمک کند. رژيم‌هاي غذايي ضد التهابي ممکن است با کنترل ساير عواملي که با بروز آلزايمر مرتبط هستند مثل ديابت و فشارخون، از بروز اين بيماري جلوگيري کنند.
چه نوع رژيم غذايي براي افراد مبتلا به آلزايمر مناسب تر است؟
عضو هيئت علمي دانشکده علوم تغذيه و صنايع غذايي ادامه داد: تحقيقات زيادي براي بررسي اين موضوع که کدام غذاها و الگوهاي غذايي ممکن است براي افراد مبتلا به آلزايمر مفيدتر باشند انجام شده است.
وي با اشاره به اينکه طبق مطالعات، محققان الگوي غذايي مديترانه‌اي را با کاهش خطر ابتلا به بسياري از بيماري‌هاي مزمن مرتبط مي‌دانند اضافه کرد: چندين مطالعه معتبر ارتباط بين رژيم غذايي مديترانه‌اي و پيشرفت کندتر بيماري آلزايمر را تاييد کرده‌اند، اين رژيم‌ها سرشار از چربي‌هاي سالم و آنتي اکسيدان‌هاست.
اسلاميان با بيان اينکه مصرف غذاهاي نشاسته‌دار و انواع نان‌هاي سبوس‌دار، ميوه، سبزيجات، حبوبات، مغزها، مصرف کمتر گوشت قرمز و گوشت‌هاي فرآوري شده مثل سوسيس و کالباس، استفاده منظم از انواع ماهي‌ها (اغلب گفته مي‌شود که ماهي "غذاي مغز" است و شواهد زيادي وجود دارد که خوردن ماهي به علت دارا بودن امگا 3 براي سلامتي مغز مفيد است)، لبنيات کم چرب، روغن‌هاي مايع براي پخت و پز به عنوان مثال روغن زيتون، کانولا و عدم استفاده از روغن‌هاي جامد، محدود کردن مصرف نمک در رژيم غذايي و کاهش مصرف غذاهاي شيرين مانند شيريني، بيسکوئيت، کيک و شکلات را از جمله اقدامات موثر در کاهش ابتلا و يا کند شدن روند بيماري آلزايمر عنوان کرد.
رژيم MIND و ارتباط آن با جلوگيري از زوال عقل
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي با بيان اينکه رژيم MIND در واقع ترکيبي از رژيم مديترانه‌اي و رژيم غذايي براي کنترل فشار خون بالاست، عنوان کرد: مطالعات، پيشنهاد کرده‌اند که اين نوع رژيم غذايي مي‌تواند براي سلامت مغز مفيد باشد، رژيم غذايي MIND توصيه مي‌کند که افراد مواد غذايي همچون انواع توت‌ها مثل زغال لخته، توت فرنگي، شاه توت و تمشک که سرشار از آنتي اکسيدان است، انواع سبزيجات خصوصا سبزيجات برگ سبز، آجيل و دانه‌ها، غلات کامل، روغن زيتون، گوشت سفيد مانند ماهي و مرغ و حبوبات را در سبد غذايي خود بگنجانند. مصرف کدام مواد غذايي بايد در مبتلايان به آلزايمر کاهش يابد؟
وي با اشاره به اينکه منابع غذايي که حاوي چربي‌هاي اشباع، کلسترول بالا و قندهاي ساده هستند ممکن است باعث افزايش التهاب در مغز و بدن مبتلايان به آلزايمر شود، توصيه کرد: مصرف انواع شيريني‌ها، کره، مارگارين، گوشت‌هاي چرب و غذاهاي سرخ شده بايد در مبتلايان و يا افراد مستعد اين بيماري کاهش يايد.
اسلاميان در پاسخ به اين سوال که آيا رژيم غذايي مي‌تواند در پيشگيري از بروز آلزايمر نقش داشته باشد يا خير، گفت: بيماري آلزايمر بيماري پيچيده‌اي است که چندين عامل در بروز آن نقش دارند، الگوهاي غذايي ممکن است تا حدودي در کاهش خطر ابتلا به آلزايمر اثر داشته باشند ولي شواهد قوي براي حمايت از رژيم غذايي مديترانه اي و MIND به عنوان بخشي از راهکارهاي پيشگيري از آلزايمر وجود دارد، با وجود اينکه نتايج مطالعات بسته به جمعيت دقيق مورد مطالعه متفاوت است، کماکان مطالعات دقيق کاهش 40 تا 54 درصدي خطر ابتلا به بيماري آلزايمر را براي افرادي که از رژيم غذايي مديترانه‌اي پيروي مي‌کنند نشان داده است.عضو هيئت علمي دانشگاه اضافه کرد: همچنين در مطالعه ديگري ثابت شد افرادي که به طور دقيق از الگوي غذايي MIND پيروي مي‌کردند، 53 درصد کمتر در معرض ابتلا به آلزايمر بودند، حتي افرادي که به طور متوسط از رژيم غذايي MIND پيروي مي‌کردند نيز خطر ابتلا درآنها تا 35 درصد کاهش يافت.
مشکلات گوارشي و کاهش وزن در مبتلايان به آلزايمر رايج است
اين متخصص تغذيه دانشگاه با اشاره به اينکه برخي از داروهاي تجويزي براي مبتلايان به آلزايمر مي‌تواند باعث يبوست شود، ادامه داد: مصرف ميوه، سبزيجات و غلات کامل در رژيم غذايي که منابع خوب فيبر هستند همراه با افزايش دريافت مايعات و فعاليت بدني، به مهار يبوست کمک خواهد کرد.
خشکي دهان نيز يکي ديگر از مشکلات شايع در مبتلايان به آلزايمر است که دکتر اسلاميان به آن اشاره کرد و گفت: ممکن است افرد مبتلا به آلزايمر به اندازه کافي آب ننوشند، زيرا سيگنال تشنگي بدنشان به اندازه گذشته، قوي نيست، تشويق و يادآوري بيماران به مصرف آب کافي از طرف اطرافيان ضروري دارد.
وي با تاکيد بر اينکه بيشتر افراد مبتلا به آلزايمر احساس گرسنگي يا تشنگي کمتري دارند، افزود: اين بيماران معمولا در جويدن يا بلعيدن مشکل دارند، که اين موارد باعث مي‌شود آنها به اندازه کافي غذا نخورند و يا وزن زيادي از دست دهند. سوء تغذيه نيز مي‌تواند علامت‌هاي مبتلايان به آلزايمر را تشديد کند.
بنابر اعلام دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، اسلاميان خاطرنشان کرد: وعده‌هاي غذايي يا ميان‌وعده‌هاي کوچک‌تر، مصرف غذاهاي مغذي‌تر با کالري بالا و غذاي نرم که خوردن آنها آسان است، مثل سبزيجات پخته شده، ميوه‌هاي نرم بدون پوست، گوشت‌هاي کم چرب مثل انواع چرخ کرده‌ها و يا انواع سوپ‌ها مي‌تواند براي اين بيماران مفيد باشد.
به گزارش امانت به نقل از اينايوي در خاتمه گفت: در سال‌هاي اخير توجه ويژه‌اي به محور مغز و روده يعني ارتباط بسيار قوي بين سلامت مغز و آنچه در روده اتفاق مي‌افتد، شده و نقش تغذيه بر بهبود عملکرد مغز در مطالعات مختلف ثابت شده است. بنابراين رعايت سبک زندگي سالم مثل پيروي از يک رژيم غذايي مناسب و انجام فعاليت بدني کافي مي‌تواند در جلوگيري از پيشرفت علامت‌هاي بيماري آلزايمر و پيشگيري از بروز اين بيماري، نقش مهمي ايفا کند.