
گروه فرهنگي:قدياني گفت: ناشران نبايد در حوزه غيرتخصصي خود ورود کنند، زيرا اين امر موجب توليد آثار بيکيفيت و برهمخوردن نظم بازار کتاب خواهد شد.
نشست تخصصي »بررسي چالشهاي اقتصادي حوزه کتاب و ارائه راهکارها« با حضور اکبر حبيباللهي، مديرعامل انتشارات سروش، نادر قدياني، مديرعامل انتشارات قدياني، مجتبي سجاد، مديرعامل انتشارات جنگل و قاسم صفايينژاد، مديرعامل انتشارات علمي و فرهنگي، در محل مرکز پژوهشهاي مجلس برگزار شد.
موسي بيات، مدير دفتر مطالعات فرهنگ و آموزش مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي ضمن طرح کليات گزارش »بررسي چالشهاي اقتصادي حوزه کتاب و ارائه راهکارها« گفت: دفتر آموزش و فرهنگ طرف مشورتي کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي است و يکي از موضوعات گروه فرهنگ عمومي، هنر و صنايع خلاق، مسائل مرتبط با کتاب است.
مدير دفتر مطالعات فرهنگ و آموزش مرکز پژوهشهاي مجلس افزود: در سال 1401 با توجه به اينکه کشور در يک دوره کرونايي فرو رفت و اقتصاد کتاب و نشر با چالشهاي عميقي روبرو شد، به ويژه با توجه به نقش نهاد سياستگذاري مجلس در رفع اين چالشها، تهيه گزارشي از چالشهاي حوزه کتاب و نشر در اولويت گروه مزبور قرار گرفت.
از اين جهت جلسه حاضر با بزرگان اين حوزه به عنوان بازيگراني که از دل ميدان با اين چالشها روبرو هستند، برگزار شد، تا چالشها و البته پيشرانهاي حوزه مذکور احصاء شده و جهت استفاده در اتخاذ سياستهاي پيشروي مجلس شوراي اسلامي مورد استفاده قرار گيرد.
اکبر حبيباللهي، مديرعامل انتشارات سروش، با بيان اينکه صنعت نشر به لحاظ درآمدي در کشورهاي پيشرفته به عنوان سومين صنعت پردرآمد قرار دارد، به بيان برخي از مشکلات حوزه اقتصاد کتاب پرداخت.
وي عنوان کرد: ايران به لحاظ شمارگان کتاب در دنيا در وضعيت خوبي به سر نميبرد، اما آمارها نشان ميدهد که همان تعداد کتب نيز با پديده»انبار کتاب« روبرو ميشود، که يکي از دلايل اين امر، کتابهاي سفارشي است که به سفارش دستگاهها چاپ ميشوند.
حبيباللهي همچنين ضعف فرهنگ کتابخواني، نظام کنکورمحور آموزشي و ضعف آماري محسوس در سياستگذاري حوزه کتاب را از جمله مشکلات اين حوزه دانست و در ادامه به بيان راهکارهايي براي بهبود وضعيت اقتصاد نشر در ايران پرداخت. وي در تشريح برخي از راهکارهاي پيشنهادي گفت: چاپ کتاب براساس تقاضا تلاش و دقت در تقويت محتوايي، توسعه کتب آنلاين، انتقال يارانه به انتهاي زنجيره اقتصاد کتاب، پيوند با توليدات صوتي و تصويري، برخي از اين راهکارها هستند.
نادر قدياني، مديرعامل انتشارات قدياني، عنوان کرد: مواردي که تا کنون بيان شده، مواردي است که هميشه مسئله بودهاند و اين امور آسيبهاي هميشگي اقتصاد کتاب هستند، اما سوال اصلي اين است که دقيقاً چه امري باعث ميشود که با وجود اين آسيبها چرخه کتاب نچرخد؟
وي سه مسئله را به عنوان مشکلات اصلي و فعلي اقتصاد کتاب دانست: قاچاقچيان کتاب، امنيت شغلي فعالين حوزه کتاب و اختلاط کارکردي ناشران.
به اعتقاد وي، ناشران نبايد در حوزه غيرتخصصي خود ورود نمايند، زيرا اين امر موجب توليد آثار بيکيفيت و برهمخوردن نظم بازار کتاب خواهد شد. مجتبي سجاد، مديرعامل انتشارات جنگل، نيز اظهار داشت: ما 35 سال است که در صنعت نشر ايران فعال هستيم و در زمينه توليد و توزيع کتاب تجربه داريم.
انتشارات جنگل از معدود ناشراني است که در زمينه صادرات کتاب فعال است و در اين زمينه تجربه بسيار خوبي دارد و اکنون در حال ارسال کتب خود به 5 قاره جهان است.
وي ورود غيرتخصصي دستگاههاي دولتي مختلف به حوزه نشر را يکي از آسيبهاي جدي اين عرصه دانست و يکي از نتايج آن را انبار گسترده کتب است و افزود: ما در ايران نگاه جهاني به اقتصاد کتاب نداريم و فقط نگاهمان معطوف به بازار داخل ايران است و اگر ارگانهاي رسمي در خارج از کشور به کمک صادرات کتاب بيايند و از ظرفيت خود براي تبليغ کتاب استفاده نمايند، تحول محسوسي در اقتصاد کتاب پديد خواهد آمد.
البته اين امر نيازمند پشتيبانيهاي قانوني است.
نادر قدياني در ادامه گفتگوي پيرامون چالشهاي اقتصاد کتاب در ايران، خاطرنشان کرد: اگر امکاناتي که در سيستم دولتي است به بخش خصوصي داده شود، کمک قابلتوجهي به اقتصاد نشر در ايران خواهد شد. واقعاً چه دليلي دارد که هر نهاد در کشور يک انتشارات داشته باشد؟!.
وي افزود: در بسياري از کشورها يک قرارگاه وجود دارد و هر کاري که بخواهد انجام شود در اين قرارگاه بررسي شده و از اين طريق جلوي بسياري از موازيکاريها گرفته خواهد شد. اين امر در حوزه نشر ايران بسيار ضروري است.
ما در ناشران دولتي، سرمايههاي کلاني به صورت معطلشده داريم. قدياني تصريح کرد: نيازمنديم که يک بار ديگر به صورت ملي، حوزه نشر را در ايران بازطراحي کنيم و ناشران را متناسب با آمايش سرزميني و استعداد حضور چاپخانه در مناطق مختلف کشور جايابي نماييم.
به اعتقاد وي، بهترين بخش پارکها، مجتمعهاي تجاري و ... بايد به ناشران داده شود و اين الگويي است که در کشورهاي عربي حوزه خليج فارس انجام شده و اتفاقاً موفق نيز بودهاند.
قاسم صفايينژاد، مديرعامل انتشارات علمي و فرهنگي، نيز در اين نشست، گفت: ناشر دولتي نبايد رقيب ناشر خصوصي شود، بلکه نشر دولتي بايد در حيطهاي وارد گردد که نشر خصوصي امکان و توانايي ورود به آن را ندارد. مثلا حيطه نشر کتب نفيس از اين نوع است.
همچنين وي به بيان پيشنهاداتي جهت بهبود صنعت نشر در ايران پرداخت که برخي از آنها شامل توجه بيشتر به حوزه بينالملل نشر کتاب، روزآمد نمودن قوانين مميزي کتاب (براي مثال استفاده از هوش مصنوعي در اين فرآيند)، شفافسازي فرآيند تخصيص يارانههاي دولتي به حوزه نشر، رتبهبندي ناشران، توجه به ظرفيت نشر الکترونيک، مردمينمودن حوزه نشر و غيره، هستند.
به گزارش امانت به نقل از باشگاه خبرنگاران،شايان ذکر برخي ديگر از مسائل و مشکلات مطرحشده در اين جلسه شامل شيوه توزيع انواع يارانههاي دولتي حوزه کتاب (مانند کاغذ ارزان، وامهاي کمبهره، معافيت مالياتي و غيره)، شيوه مميزي کتاب و ناشران، گراني کاغذ، ضعف و کمبود نهادهاي مردمي و مستقل در زمينه گفتمانسازي و نقد کتاب، تمرکز صنعت نشر و ناشران در تهران و عدم بروزرساني تجهيزات، تورم و کاهش قدرت خريد جامعه ايران، حقوق نشر، ضعف محتوايي آثار و غيره) هستند.