بنابر گزارش پژوهشکده پولي و بانکي، همراه با گسترش فناوري، استفاده مردم از پول نقد همواره رو به کاهش است. اين امر نشاندهنده ضرورت توسعه روشهاي جايگزين مبادلات نقدي است. بر همين اساس، بانک مرکزي هم در اين زمينه توسعه پروژه ريال ديجيتال را در دستور کار قرار داده است؛ اما آيا اين پول جديد از طرف افراد جامعه پذيرفته خواهد شد؟
در روزهاي ابتدايي تيرماه 1403 گزارشي از سوي مرکز پژوهشکده پولي و بانکي بانک مرکزي، با عنوان »تقاضاي پول ديجيتال بانک مرکزي، چالشها و راهکارها« منتشر شد. پژوهشکده پولي و بانکي، در اين گزارش به بررسي فرصتهاي پيش رو براي استفاده از ريال ديجيتال پرداخته بود.
پول ديجيتال بانک مرکزي چيست؟
تجارت نيوز نوشت: بنابر گزارش پژوهشکده پولي و بانکي، دگرگونيهاي پولي در طول تاريخ همواره با رشد و تکامل بشر همراه بوده است. با گام نهادن در عصر فناوري اطلاعات، سرعت اين دگرگونيها افزايش چشمگيري را تجربه کرده است. در سالهاي اخير، روشهاي گوناگون پرداخت، جايگزين پرداخت نقدي شدهاند.
از جمله اين روشها، ميتوان به کارتهاي اعتباري، موبايل بانک، بانکداري اينترنتي، روشهاي پرداخت بدون تماس و پرداخت از طريق کيف پولهاي ديجيتال اشاره کرد. اين روشها نسبت به پرداخت نقدي آسانتر و مقرون به صرفه هستند. همچنين اين روشها کارايي بيشتري نيز دارند.
طبق گزارش پژوهشکده پولي و بانکي، جديدترين فناوري مطرح شده در حوزه پرداخت، پول ديجيتال بانک مرکزي است. اين پول يک نوع پول الکترونيکي است که توسط بانک مرکزي صادر شده و در مقايسه با ذخاير کنوني بانک مرکزي، دسترسي گستردهتري دارد.
پول ديجيتال براي پذيرش از سوي مردم چه راهي در پيش دارد؟
گزارش پژوهشکده پولي و بانکي، به اين موضوع اشاره ميکند که با وجود روند رو به کاهشي که براي تقاضاي وجه نقد وجود دارد، ميتوان به رشد تقاضا براي پول ديجيتال نيز اميدوار بود. اما براي افزايش تقاضاي اين پول، چند چالش وجود دارد که سرعت فراگير شدن پول ديجيتال را کاهش ميدهد.
از بين اين موانع ميتوان به تبعيض سوادي و دشواري استفاده از اين پول براي افراد کمتوان، مسن يا افراد با سطح سواد ديجيتالي پايين اشاره کرد. مشکلي ديگر، نبود زيرساختهاي لازم براي استفاده از اين پول است. چراکه هنوز زيرساخت سختافزاري گستردهتري براي پرداخت به صورت ديجيتال، ايجاد نشده است. از مشکلات ديگري که ميتوان نام برد، دشوار بودن ردياپي پول، افزايش معاملات غيرقانوني، افزايش پولشويي و فرار مالياتي هستند.
مشوقهاي استفاده از پول ديجيتال
طبق تحليل پژوهشکده پولي و بانکي، براي اينکه پول ديجيتال بانک مرکزي بين اقشار مختلف جامعه رواج پيدا کند، لازم است که مزايايي نسبت به ساير روشهاي پرداخت داشته باشد. به علاوه بايد مشوقهايي نيز براي مردم در نظر گرفته شود.
از اين موارد ميتوان گزينههايي همچون کارمزد کمتر، هزينه فرصت نگهداري وجه نقد، سهولت پرداخت، دسترسي آسانتر به پول ديجيتال، پشتيباني از پراخت فرامرزي، حفظ حريم شخصي، دشوار بودن کلاهبرداري، کاهش هزينههاي تامين نقدينگي و حفظ هزينههاي ناشي از چاپ، نگهداري و توزيع پول اشاره کرد.
به گزارش امانت به نقل از خبرآنلاين،با اين وجود، در صورت صادر شدن پول ديجيتال از سوي بانک مرکزي، بايد منتظر واکنش مردم و کم و کيف استقبال آنها از اين پول بود. تا آن زمان لازم است که بانک مرکزي به بررسي بيشتر جزئيات پول ديجيتال بپردازد تا بتواند ساير مشکلات احتمالي آن را نيز برطرف کند.