گروه فرهنگي: علي آشتيانيپور معتقد است: سينما به اقوام ايراني نپرداخته است، زيرا حساسيتهاي بيموردي در اين زمينه براي فيلمسازان ايجاد کردند که يکي از شاخصترين نمونههاي آن ماجراي توقيف ده ساله سريال »سرزمين کهن«بود.
اين فيلمساز و تهيهکننده پيشکسوت سينما در آستانه برگزاري نخستين جشنواره ملي فيلم اقوام ايراني، درباره عملکرد سينماي ايران در پرداختن به اقوام ايراني گفت: واقعيت اين است که آثار زيادي را درباره اقوام ايراني در سينماي ايران به ياد نميآورم. ايران کشوري است که از اقوام مختلفي تشکيل شده است که همه اين اقوام هم خودشان را ايراني ميدانند. اين نکته مهمي است که براي پرداختن به اقوام مختلف، ما هم بايد همه آنها را ايراني بدانيم و بهعنوان يک وجه مشترک به آن بپردازيم.
وي ادامه داد: در سالهاي اخير شرايط در سينما بهگونهاي بود که وقتي ميخواستيم سراغ يکي از اقوام برويم، خيلي بايد ملاحظه ميکرديم تا به کسي برنخورد. حساسيتهاي بيموردي در اين زمينه براي فيلمسازان ايجاد کردند که يکي از شاخصترين نمونههاي آن ماجراي توقيف ده ساله سريال «سرزمين کهن» کمال تبريزي که دبير جشنواره نيز هست، بود.
اين تهيهکننده گفت: شرايط به همين دلايل به سمتي رفت که برخي فيلمسازان اساسا ترجيح ميدادند در آثار خود سراغ اقوام نروند. شخصا پرداختن به اقوام را يک ضرورت براي سينماي ايران ميدانم. مگر ميتوان اقوام ايراني را در سرزمين ايران از هم منفک کرد. همه اين اقوام در کنار يکديگر «ايران» را ساختهاند. بهخصوص اقوامي که در مرزها، از کليت ايران حراست ميکنند. وي افزود: اگر ميخواهيم اقوام مختلف سهم پررنگتري در سينماي ايران داشته باشند، از يک سو بايد آستانه تحمل شان را بالاتر ببريم و همزمان تلاش کنيم درباره ويژگيها و ظرفيتهاي همه اقوام گفتگو کنيم. هريک از اقوام ويژگيهاي مختص خود را دارند که قطعا محترم است و بايد تلاش کنيم با صبوري آنها را به تصوير بکشيم. حتي مسئولان مميزي هم بايد بپذيرند که همه اين اقوام عقبه و ريشه دارند و تفاوتهاي آنها بستگي به همين ريشهها دارد.
آشتيانيپور ادامه داد: يکي از دلايلي که باعث شده در سينماي ايران کمتر شاهد پرداختن به اقوام باشيم، شايد همين موانع بوده است. اين در حالي است که همه ما در موقعيت بحراني مانند جنگ اين تجربه را داشتيم که هيچيک از اقوام خودش را از ديگري تفکيک نميکرد و همه در کنار يکديگر از اين مرزوبوم دفاع کردند. اينها همان نقاط اشتراک مهم ميان اقوام است که بايد به آن بپردازيم.
تهيهکننده «»هوک« درباره تجربه خود از ساخت اين فيلم در منطقه سيستان و بلوچستان هم گفت: وقتي در منطقه سيستان و بلوچستان کار ميکرديم، واقعا از نزديک شاهد عرق اين مردم به خاک ايران بوديم. کوچکترين انگيزهاي را در اين اقوام نميديدم که بخواهند خودشان را منفک از ايران بدانند و حتي برعکس خودشان را ايرانيتر از ديگران هم ميدانستند.
به همين دلايل است که معتقدم پرداختن به اقوام در سينماي ايران يک ضرورت است. وي درباره عملکرد سينماي ايران در بازنمايي تصوير واقعي از اقوام افزود: ما وقتي با مردم و يا مسئولان محلي سيستان در حين ساخت «هوک» صحبت ميکرديم، غالبا گلهمند بودند که تصوير سيستان و بلوچستان در سينماي ايران به قاچاق مواد مخدر و اسلحه محدود شده است! اين گلهمندي بهحق، بهدليل عملکرد برخي از همکاران ما در نمايش چنين تصويري از اين استان است. از اين منظر ميتوان گفت حتي معدود کارهاي توليد شده درباره اقوام در سينماي ايران هم در بازنمايي درست اين اقوام، موفق عمل نکرده است.
آشتيانيپور ادامه داد: در برخي از آثار ماندگار تاريخ سينماي ايران، گاهي کارگردان سراغ قصهاي مرتبط با يک باور و اعتقاد خاص در يکي از مناطق قومنشين ايران رفته است اما حاصل کارش منجر به شکلگيري تصور غلط درباره آن قوم خاص شده است. به همين دلايل هم حساسيتهايي که در ابتدا به آن اشاره کردم درباره پرداختن فيلمسازان به اقوام، در ميان برخي از اقوام بهوجود آمده است.
وي تأکيد کرد: بهواسطه بالا بردن آستانه تحمل هم مديران، هم فيلمسازان و هم اقوام، ميتوان به وجه اشتراک همه اقوام يعني »ايراني بودن« اتکا کرد و تصوير جامعتري از تنوع اقوام ايراني در سينماي ايران داشته باشيم. اين تهيهکننده سينماي ايران درباره ضرورت برگزاري جشنواره ملي فيلم اقوام ايراني هم گفت: زماني که خبر برگزاري اين رويداد را شنيدم بهشدت خوشحال شدم. فارغ از اينکه من فيلمي در چنين رويدادي داشته باشم يا نداشته باشم، نفس اين اتفاق که بتوانيم به خودمان يادآوري کنيم که ما جامعهاي بهشدت متنوع داريم و بايد به همه فرهنگهاي موجود اقوام ايراني در کشور احترام بگذاريم، بسيار مبارک است.
به گزارش امانت به نقل از ايسنا،نخستين جشنواره ملي فيلم اقوام ايراني به دبيري کمال تبريزي، رياست مهدي حيدري و توسط موسسه فرهنگي هنري فصل هنر 9 تا 14 آبان 1402 در تبريز برگزار خواهد شد.