گروه دين و انديشه: زماني براي درنگ و لختي براي دوري از هياهوي زندگي پرسرعت و پيچيد? انسان امروز ضروري است تا بتواند به دور از هم? ظواهر دنيا، اصول و ارزشها، اهداف، غايات و مسير خود را بازنگري و بازخواني و در مهمترين و بنياديترين سوالات زندگي خود تعمق کند. اعتکاف از ريشه (عکف) و مصدر باب افتعال است اين کلمه در لغت به معناي حبس بودن، درنگ طولاني و همراه دائميِ چيزي بودن است.
در قرآن گفته شده که کفّار و بتپرستان برابر بتهاي خود به اعتکاف نشستهاند. بنابراين معناي لغوي اعتکاف را «ماندن بر چيزي و سکونت کردن در مکاني معنا کرده اند، البته مشروط به اينکه اين سکونت و ماندن استمرار داشته باشد.»
اين اصطلاح براي ماندن در مسجد به مدت 3 روز يا بيشتر از آن به منظور عبادت استفاده ميشود. روزهاي 13، 15 و 15 رجب ايامي است که در کشور ما با عنوان »ايام البيض« و روزهاي اعتکاف شناخته ميشوند؛ با اين وجود در روايات اعتکاف در ماههاي شعبان و رمضان هم فضيلت بسيار دارد. علت نامگذاري اين روزها به عنوان «ايام البيض» کامل بودن ماه و روشن بودن آسمان در اين شبها است.
بر اساس آيه 125 سوره بقره، »و ما به ابراهيم و اسماعيل فرمان داديم که خانه من را براي طواف کنندگان و معتکفان و رکوعکنندگان و سجده کنندگان از هرگونه آلودگي تطهير کنند.« ميتوان نتيجه گرفت که اعتکاف در اديان پيش از اسلام بهعنوان عملي در شريعت ابراهيم وجود داشته و به همين دليل حضرت ابراهيم از سوي خدا مأمور ميشود تا محيط را براي اين عبادت آماده کند. درواقع اين نزديک ترين نوع يه اعتکاف فعلي است، چراکه در خانه خدا برگزار ميشده است.
بيتالمقدس نيز يکي از مکانهايي بوده که افراد و گروههاي زيادي براي اعتکاف در آن حضور پيدا ميکردند که بزرگ آنها حضرت زکريا بود و درواقع در کتب مقدسي مثل انجيل و تورات نشانههاي اين نوع عبادت ديده ميشود. همچنين مرحوم مجلسي به نقل از مرحوم طبرسي آورده است که «بهراستي سليمان هميشه در مسجد بيتالمقدس به مدت يکسال و دو سال، يک ماه و دو ماه، کمتر و بيشتر، اعتکاف ميکرد و غذا و آب خود را به آنجا ميبرد و به عبادت ميپرداخت و حتي مرگ سليمان هم در همان مکان و در اعتکاف رقم خورد.» اما آنچه در مسيحيت به اين عبادت نزديک است رهبانيت، به معناي گوشهگيري و پرهيز از دنيا و پرداختن به عبادت و امور اخروي، همچون خدمت به مريضان صعبالعلاج و... است خوانده ميشود که از مهمترين آداب مسيحي است.
درباره حضرت مريم نيز بسيار گفته شده که با نزول فرشته وحي ايشان در عبادتگاهي خلوت گزيد و دور از مردم به عبادت پرداخت و چنانکه مرحوم علاّمه طباطبايي (ره) مي فرمايند: »هدف حضرت مريم (ص) از دوري نمودن از مردم، روي آوردن به سنت اعتکاف بوده است.«
پيامبر اکرم (ص) و اجدادشان نيز در دوران پيش از بعثت در کوهها و غارها به عبادت ميپرداختند و پيامبر اکرم به طور خاص هر سال چند ماه را در غار حرا عبادت ميکردند اما اعتکاف با احکام و شرايط فعلي توسط پيامبر ترويج شد و خود ايشان همواره دهه آخر ماه رمضان معتکف بودند. حضرت علي (ع) در همين رابطه ميفرمايند که »فلم يزل يعتکف في العشرالا و اخر من رمضان حتي توفاه الله. ترجمه: پس پيامبر اکرم (ص) هميشه در دهه آخر ماه رمضان در حال اعتکاف بود تا آن وقت که خداوند جان او را گرفت«.
به گزارش امانت به نقل از مهر،حال اين سنت الهي از پيامبران پيشين تا امروز امتداد يافته است، در دنياي پر سرعت و پيچيده امروز، زماني براي درنگ و لختي براي دوري از هياهوي زندگي پرسرعت و پيچيدل انسان امروز ضروري است تا بتواند به دور از همه ظواهر دنيا، اصول و ارزشها، اهداف، غايات و مسير خود را بازنگري و بازخواني و در مهمترين و بنياديترين سوالات زندگي خود تعمق کند و حالا هر سال استقبال از اعتکاف به ويژه در ميان جوانان افزايش پيدا ميکند؛ به طوري که سال گذشته تنها 400 هزار نفر نوجوان در اين مراسم عبادي شرکت کردند.