گروه تندرستي: نتايج يک پژوهش جديد نشان ميدهد فقط خوابيدن پيامد کمخوابي را جبران ميکند؛ نوشيدن قهوه تنها کمک ميکند بيدار بمانيم اما به عملکرد شناختي ما کمک نميکند و چرت زدن هم راهحل نيست.
خيلي وقتها کارهاي مهمي داريم، از اضافهکار تا پروژههاي دانشگاهي و... آنوقت است که براي فرار از خواب سراغ قهوه ميرويم درحاليکه بايد بدانيم کافئين شايد به بيدار ماندن ما کمک کند اما در کارهايي که نياز به تفکر پيچيده دارند، هيچ کمکي نميکند و راهحل اصلي براي بهرهوري ذهن خود خواب است. کسي نميتواند اهميت خواب را انکار کند. همه افراد پس از يک خواب خوب، احساس بهتري دارند و کمبود خواب آثار منفي عميقي بر بدن و مغز دارد.
اما جايگزين کمبود خواب چيست؟ آيا ميتوانيم کمتر بخوابيم و همچنان در اوج عملکرد جسمي و مغزي باشيم؟
کانورسيشن به نقل از کيمبرلي فن، استاد روان شناسي دانشگاه ايالتي ميشيگان، مينويسد: « کمخوابي باعث اختلال در قدرت شناختي مغز ميشود. سالهاست که دانشمندان ميدانند کمبود خواب توانايي تمرکز را در افراد کاهش ميدهد.» او به همراه گروهي در اين زمينه پژوهشهايي انجام داده است. در يکي از اين پژوهشها او از شرکت کنندگان خواست به نمايشگر نگاه کنند و هر زمان که يک نقطه قرمز رنگ ظاهر ميشود، دکمهاي را فشار بدهند. اين کار به نظر بسيار ساده است اما شرکتکنندگاني که دچار کمبود خواباند، به احتمال زياد کمبود تمرکز هم دارند. آنها متوجه نقطه قرمز روشن نميشدند و نميتوانستند ظرف نيم ثانيه عکسالعمل نشان دهند.
اثر کمبود خواب بر تفکر شناختي
اين کمبود تمرکز به دليل افزايش فشار براي خواب است. کيمبرلي فن مينويسد: «محروميت از خواب بر انواع پيچيده تفکر آثار متفاوتي دارد. من و گروهم به دنبال اين بوديم که مشخص کنيم بيدار نگه داشتن مردم براي يک شب چگونه بر شيوههاي متفاوت تفکر تاثيرگذار است. ما از شرکتکنندگان خواستيم کارهاي شناختي مختلفي را در شب انجام دهند. البته پيش از آن بهصورت تصادفي به بعضي از آنها گفتيم که در طول شب در آزمايشگاه بمانند و کار کنند و به برخي ديگر گفتيم که به خانه بروند و بخوابند. شرکتکنندگاني که اجازه داشتند بخوابند، صبح بازگشتند و همه دوباره وظايف شناختي خود را بهخوبي انجام دادند.«
اختلال در مکانيابي
پژوهشگران متوجه شدند کمبود خواب علاوه بر اختلال در تمرکز، به خطاهاي بيشتر در مکانيابي هم منجر ميشود. مکانيابي يک توانايي پيچيده است که در آن ذهن مراحلي را به ترتيب و بدون پرش يا تکرار مرحله خاصي دنبال ميکند.
آيا کافئين ميتواند جايگزين خواب شود؟
اگر يک شب به اندازه کافي نخوابيديد، چه کار ميکنيد؟ بسياري از مردم به دنبال يک فنجان قهوه يا نوشيدني انرژيزا ميروند. پژوهشگران تلاش کردند متوجه شوند آيا کافئين به حفظ تمرکز و جلوگيري از اشتباهات در مکانيابي بعد از بيخوابي کمک ميکند يا خير. نکته جالب اين بود که پژوهشگران متوجه شدند کافئين توانايي تمرکز را در شرکتکنندگاني که از خواب محروم شدند، بهخوبي بهبود بخشيد، به طوري که عملکرد آنها مشابه افرادي بود که تمام شب را خوابيدهاند. با اين حال کافئين خطاهاي مکانيابي را در گروهي که بيدار ماندند، کاهش نداد. به اين معنا که شايد کافئين به شما کمک کند بيدار بمانيد و بازي کنيد، اما احتمالا به شما در امتحان جبر هيچ کمکي نميکند.
آيا چرت زدن، خواب از دست رفته را جبران ميکند؟
احتمالا شنيدهايد که چرت زدن در طول روز ميتواند انرژي و عملکرد را افزايش دهد. بنابراين منطقي است که فکر کنيد چرت زدن در طول شب بايد تاثير مشابهي داشته باشد. پژوهشگران به برخي شرکتکنندگان فرصت دادند در طول يک دوره بيخوابي شبانه بين ساعت 4 تا 5 صبح، 30 تا 60 دقيقه چرت بزنند. اين بازه زماني تقريبا پايينترين نقطه هوشياري در چرخه شبانهروزي است.
شرکتکنندگاني که چرت زدند، در مقايسه با افرادي که تمام شب را بيدار ماندند، در آزمونهاي تمرکز يا مکانيابي پاسخ بهتري نداده بودند. بنابراين چرتزدن در نيمه شب در عملکرد شناختي مغز در طول صبح و پس از يک شب کمخوابي هيچ مزيت قابلتوجهي ندارد. در حالي که کافئين شايد به شما کمک کند، بيدار بمانيد و هوشياري بيشتري داشته باشيد، اما در کارهايي که نياز به تفکر پيچيده دارند، هيچ کمکي نميکند.
به گزارش امانت به نقل از سلامت نيوز،شايد يک چرت کوتاه در شبهايي که بايد بيدار بمانيد، احساس بهتري به شما بدهد اما احتمالا به عملکرد شناختي مغز شما هيچ کمکي نميکند. خواب کافي براي ذهن و مغز ضروري است و بهسادگي بايد گفت هيچ جايگزيني براي خواب وجود ندارد.