کلزا؛ فرصت طلايي براي توسعه کشاورزي پايدار

استان آذربايجان‌غربي با داشتن تنوع اقليمي، خاک حاصلخيز و پيشينه طولاني در فعاليت‌هاي کشاورزي، همواره يکي از مناطق مهم توليد محصولات زراعي و باغي در شمال‌غرب کشور به‌شمار مي‌رود.
با اين حال، طي سال‌هاي اخير، تغييرات اقليمي، کاهش ميزان بارش‌ها، افزايش دماي هوا و تداوم خشکسالي‌هاي پياپي، چالش‌هاي جدي را براي کشاورزي اين استان به‌وجود آورده است.
يکي از پيامدهاي مستقيم اين شرايط، کاهش منابع آبي قابل استفاده براي آبياري زمين‌هاي کشاورزي بوده که باعث شده مديران حوزه کشاورزي، به سمت الگوي کشت جديد و بهره‌گيري از محصولات کم‌آب‌بر حرکت کنند. در اين ميان، کشت کلزا به‌عنوان يکي از گزينه‌هاي راهبردي و مقرون‌به‌صرفه، جايگاه ويژه‌اي در برنامه‌ريزي‌هاي جهاد کشاورزي استان پيدا کرده است.
کلزا، گياهي از خانواده کلميان، يکي از مهم‌ترين دانه‌هاي روغني جهان به‌شمار مي‌رود که علاوه بر مصرف مستقيم در صنايع غذايي و روغن‌گيري، در توليد علوفه دامي، خوراک دام، و حتي در صنايع بيوديزل نيز کاربرد دارد.
اين گياه به‌دليل مقاومت نسبي به کم‌آبي، نياز محدود به آبياري در مقايسه با ساير محصولات زراعي و همچنين بازدهي اقتصادي بالا، در بسياري از کشورهاي خشک و نيمه‌خشک جهان به‌صورت گسترده کشت مي‌شود.
تجربه‌هاي موفق در استان‌هاي مرکزي، فارس، خراسان‌رضوي، و کرمانشاه نيز مؤيد آن است که کلزا مي‌تواند نقشي مؤثر در اقتصاد کشاورزي و پايداري منابع طبيعي ايفا کند.
در آذربايجان‌غربي، با توجه به محدوديت منابع آبي و همچنين لزوم کاهش وابستگي به واردات روغن‌هاي خوراکي، توجه به کشت دانه‌هاي روغني به‌ويژه کلزا، در دستور کار مديران و برنامه‌ريزان بخش کشاورزي قرار گرفته است.
اين در حالي است که سالانه بخش عمده‌اي از نياز کشور به روغن خوراکي از طريق واردات تأمين مي‌شود و اين مسأله، نه‌تنها از منظر اقتصادي بلکه از حيث امنيت غذايي، کشور را با چالش‌هايي روبه‌رو کرده است.به همين دليل، توسعه سطح زيرکشت دانه‌هاي روغني در استان‌هايي مانند آذربايجان‌غربي که پتانسيل طبيعي براي کشت کلزا را دارند، مي‌تواند به عنوان راه‌حلي راهبردي براي کاهش اين وابستگي و تحقق سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي در حوزه کشاورزي تلقي شود.
کارشناسان جهاد کشاورزي معتقدند که با انتخاب مناسب زمان کاشت، استفاده از بذرهاي اصلاح‌شده مقاوم به خشکي و بهره‌گيري از سامانه‌هاي نوين آبياري مانند قطره‌اي و باراني، مي‌توان راندمان توليد کلزا در استان را به‌طور چشمگيري افزايش داد.
افزون بر اين، تناوب زراعي کلزا با گندم نيز مزيت ديگري است که کشاورزان را به کشت اين محصول ترغيب مي‌کند؛ چرا که کشت کلزا مي‌تواند با کنترل طبيعي علف‌هاي هرز و آفات، به حاصلخيزي بيشتر خاک و عملکرد بهتر کشت‌هاي بعدي منجر شود.
با وجود اين مزيت‌ها، کشت کلزا در آذربايجان‌غربي همچنان با موانع و چالش‌هايي نيز روبه‌روست؛ از جمله نبود زيرساخت‌هاي کافي در صنايع فرآوري، تأمين ماشين‌آلات برداشت، مشکلات در خريد تضميني، و همچنين عدم آشنايي برخي کشاورزان با مزاياي اين گياه. رفع اين موانع مستلزم برنامه‌ريزي دقيق، آموزش مستمر و حمايت مالي دولت است.
کلزا؛ محصولي راهبردي براي نجات کشاورزي در شرايط کم‌آبي
مجيد صالحي کارشناس حوزه کشاورزي ؛ با اشاره به تغييرات اقليمي و کاهش منابع آبي در استان گفت: در شرايط فعلي، تغيير الگوي کشت و حرکت به سمت محصولات کم‌آب‌بر مانند کلزا، يک ضرورت راهبردي براي تداوم توليد در بخش کشاورزي محسوب مي‌شود.وي با بيان اينکه کلزا يکي از محصولات مهم در تأمين روغن خوراکي کشور است، افزود: اين گياه علاوه بر سازگاري با شرايط اقليمي آذربايجان‌غربي، به‌دليل عمق ريشه مناسب، مي‌تواند مقاومت خوبي در برابر خشکي و تنش‌هاي آبي از خود نشان دهد.
اين کارشناس همچنين به مزيت تناوب زراعي کلزا با گندم اشاره کرد و گفت: کشت کلزا موجب بهبود ساختمان خاک و کاهش آفات و بيماري‌ها در کشت بعدي مي‌شود که اين موضوع، راندمان و بهره‌وري زمين‌هاي کشاورزي را افزايش مي‌دهد.
وي با تأکيد بر اينکه سطح زيرکشت کلزا در استان در حال افزايش است، اظهار کرد: تأمين بذرهاي اصلاح‌شده، آموزش کشاورزان، توسعه سامانه‌هاي آبياري نوين و تضمين خريد، از جمله اقداماتي است که مي‌تواند کشاورزان را به کشت اين محصول ترغيب کند.
کلزا با آب کم، درآمد خوبي برايمان دارد
محمد هادي‌پور يکي از کشاورزان منطقه مياندوآب که براي چند سال متوالي به کشت کلزا روي آورده، گفت: چند سال پيش که با خشکسالي روبه‌رو شديم، تصميم گرفتم به‌جاي کشت محصولات پرمصرف مثل ذرت و چغندرقند سراغ کلزا بروم و انصافاً از اين تصميم راضي هستم.
وي با اشاره به سازگاري کلزا با شرايط اقليمي منطقه افزود: کلزا نسبت به ديگر محصولات به آب کمتري نياز دارد و با بارندگي‌هاي زمستان و بهار، بخش زيادي از نياز آبي آن تأمين مي‌شود.
اين کشاورز با بيان اينکه در سال گذشته حدود 2/5 تن کلزا از هر هکتار برداشت کرده است گفت: خوشبختانه قيمت خريد تضميني نسبتاً مناسب بود و درآمد خوبي نصيبمان شد، ضمن اينکه دولت هم در تأمين بذر و مشاوره فني ما را حمايت کرد.
وي تأکيد کرد: اگر حمايت‌ها ادامه داشته باشد، بيشتر کشاورزان منطقه تمايل دارند به کشت کلزا روي بياورند چون هم سود دارد، هم آب زيادي نمي‌خواهد.
سال زراعي اميدوارکننده براي کلزاکاران آذربايجان‌غربي
ساداتي مدير تعاون روستايي آذربايجان‌غربي با ابراز خرسندي از وضعيت مناسب مزارع کلزا در استان، گفت: به‌ لطف نزولات جوي در فصل زمستان و بهار، مزارع کلزا از وضعيت رشدي خوبي برخوردار بوده‌اند و بر همين اساس، پيش‌بيني مي‌شود که سال زراعي جاري يکي از سال‌هاي پربار براي کشاورزان کلزاکار باشد.
مدير تعاون روستايي آذربايجان‌غربي با اشاره به افزايش سطح زيرکشت اين محصول نسبت به سال گذشته، اين رشد را نشانه اعتماد کشاورزان به سياست‌هاي حمايتي دولت دانست.
مدير تعاون روستايي استان در ادامه گفت: وجه محصول خريداري‌شده از کشاورزان، توسط شرکت‌هاي مجاز و معرفي‌شده از سوي سازمان مرکزي تعاون روستايي کشور پرداخت خواهد شد.
ساداتي از آغاز رسمي خريد کلزا در استان خبر داد و گفت: با فراهم شدن زيرساخت‌هاي لازم، از روز سه‌شنبه مراکز خريد اين محصول در سطح استان فعال شده‌اند.وي با اشاره به اهميت راهبردي کلزا در تأمين امنيت غذايي کشور افزود: خريد تضميني اين محصول، در چارچوب برنامه‌ريزي ملي براي توسعه دانه‌هاي روغني و کاهش وابستگي به واردات روغن خوراکي انجام مي‌شود.
مدير تعاون روستايي آذربايجان‌غربي با اعلام اينکه هم‌اکنون هفت مرکز خريد فعال در سطح استان براي تحويل‌گيري محصول کلزا از کشاورزان تجهيز شده‌اند، اظهار داشت: اين مراکز در شهرستان‌هايي مستقر شده‌اند که بيشترين سطح زيرکشت کلزا را داشته‌اند، تا ضمن کاهش هزينه‌هاي حمل‌ونقل براي بهره‌برداران، فرايند تحويل محصول نيز با سهولت بيشتري انجام گيرد.
وي با اشاره به انجام بازديدهاي مستمر ميداني از سوي تيم‌هاي نظارتي اين مديريت، تأکيد کرد: ما موظف هستيم از حقوق کشاورزان صيانت کرده و اطمينان حاصل کنيم که فرآيند خريد بدون هيچ‌گونه تخلف، تأخير يا مشکل انجام شود.
ساداتي افزود: رعايت انصاف در ارزيابي کيفي، دقت در توزين و تسريع در صدور حواله‌هاي تحويل محصول از جمله مواردي است که با حساسيت در حال پيگيري است.
وي با تأکيد بر اهميت زمان در پرداخت‌ها اظهار داشت: همکاران ما در استان با تمام توان پيگير تسريع در اين فرآيند هستند تا کشاورزان، در کم‌ترين زمان ممکن به منابع مالي خود دست يابند و براي کشت‌هاي بعدي آماده شوند.
به گزارش امانت به نقل از اروم نيوز،ساداتي در پايان از تمامي کشاورزان استان دعوت کرد تا در اسرع وقت با مراجعه به مراکز خريد تعيين‌شده، محصول خود را تحويل دهند چراکه خريد تضميني کلزا نه‌تنها تضمين اقتصادي براي توليدکنندگان اين محصول محسوب مي‌شود، بلکه گامي مؤثر در راستاي تحقق اهداف کلان امنيت غذايي کشور است.