گروه گزارش: "آرتميا" گونه جانوري قرمز کوچکي است که در سال‌هاي پرآبي درياچه اروميه در همه جاي آن به وفور يافت مي‌شد اما پس از مواجه شدن با خشکي آب، کم‌کم ناپديد شد؛ اکنون در اثر افزايش حجم و تراز آب، اين سخت‌پوست سخت‌جان دوباره به قلمرو خود بازگشته است.
 يافته‌هاي علمي نشان مي‌دهد که "آرتميا" به دليل خشکي و شوري بيش از اندازه درياچه اروميه از بين نرفته و مي‌تواند سال‌ها به صورت "سيست" در مصب رودخانه‌هاي منتهي به درياچه ادامه حيات دهد؛ موضوعي که اميدها به حيات اين جاندار کوچک با ارزش اقتصادي بالا را زنده نگه داشته است.با اين وجود به دليل اينکه درياچه اروميه، منبع اصلي و طبيعي پرورش آرتميا در ايران شناخته مي‌شود، بازگشت و زاد و ولد اين سخت پوست ريزنقش مي‌تواند خبر خوشي از احياي اين پهنه آبي و بازتولد زيبايي ها و جاذبه هاي آن در سال هاي پيش رو باشد؛ چرا که منبع اصلي غذاي بسياري از پرندگان مهاجر همچون فلامينگوها نيز همين آرتميا به شمار مي_رود.با توجه به نياز اساسي صنعت آبزي پروري کشور به آرتميا به نظر مي‌رسد اين جاندار ريز اما با ارزش نه تنها پتانسيل ايجاد تحول اقتصادي در منطقه را دارد، بلکه عاملي نيز براي تحقق شعار جهش توليد محسوب مي‌شود.
* افزايش ميزان آرتمياي درياچه اروميه با اقدامات خوب دولت
رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور وابسته به موسسه تحقيقات علوم شيلاتي ايران با بيان اينکه تعداد آرتمياي موجود در درياچه اروميه افزايش چشمگيري داشته است، گفت: ميزان آرتمياي موجود در هر يک ليتر از اين درياچه از 43 تا 540 عدد گزارش شده است.علي نکويي فرد با اشاره به اينکه هفت ايستگاه نمونه‌برداري از ذخاير آرتميا در درياچه اروميه فعال است که شاخصه‌هاي شيميايي و فيزيکي را براي تحليل داده‌ها گزارش مي‌دهند، اظهار داشت: ميزان آرتمياي موجود در هر ليتر از درياچه اروميه طي سال گذشته پنج تا 12 عدد بود که اين رقم امسال چندين برابر رشد را نشان مي‌دهد.وي با تاکيد بر اينکه افزايش ميزان آرتميا در درياچه اروميه با وجود افزايش شوري آب آن اتفاق افتاده است افزود: با وجود اينکه ميزان شوري اين درياچه به 378 گرم در هر ليتر رسيده و نسبت به سال گذشته نزديک به 2 برابر افزايش يافته است اما شاهد آن هستيم که به دليل افزايش تراز، وسعت درياچه و تخم گذاري زياد، تعداد اين جانداران ريز افزايش يافته است.رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور با بيان اينکه آرتميا در ميزان شوري 120 تا 150 گرم نمک در هر ليتر آب مي‌تواند به صورت مناسب رشد کند، افزود: افزايش چشم‌گير ميزان آرتميا در درياچه اروميه با وجود افزايش شوري آب، اين نويد را مي‌دهد که با آغاز فصل بارش‌ها طي سال جاري و کاهش نسبي شوري، شاهد افزايش چند برابري اين جانداران ريز در درياچه خواهيم بود.
وي ادامه داد: آرتميا در شرايط مناسب مي‌تواند نوزاد زنده توليد کند ولي در صورت افزايش شوري آب، اين جاندار در رحم خود نوزاد زنده را به تخم تبديل مي‌کند تا پايداري بيشتري داشته باشد.نکويي فرد به جلبک "دوناليلا" غذاي مورد نياز آرتميا نيز اشاره کرد و گفت: ميزان اين جلبک در درياچه اروميه هم اکنون شرايط مناسبي دارد و  به 28 تا 48 هزار عدد در هر ليتر مي‌رسد.
*تامين بيش از 99 درصد آرتمياي مورد نياز کشور از قاچاق
رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور با بيان اينکه بيش از 99 درصد آرتمياي مورد نياز کشور از واردات تامين مي‌شود، گفت: طبق بررسي آمار ارائه شده از سوي شيلات، سال گذشته بيش از 70 تن آرتميا وارد کشور شده که از راه قاچاق بوده است.وي با اشاره به آمار رسمي ارائه شده از سوي شيلات ايران، اظهار داشت: طبق اين گزارش در سال 1398 بيش از 43 هزار تن ميگو در کشور توليد شده است که 60 درصد آرتمياي وارد شده به کشور براي تغذيه اين مقدار ميگو مورد استفاده قرار گرفته است.نکويي فرد ادامه داد: با توجه به برنامه ريزي لازم در راستاي افزايش توليد ميگو در کشور، به طور يقين نياز کشور به آرتميا در سال جاري فراتر از 70 تن خواهد بود.
*خطر حمله بيولوژيکي به غذاي دريايي کشور با آرتمياي وارداتي
رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور با تاکيد بر اينکه واردات موجود زنده هميشه چالش ورود عوامل بيماري‌زا به داخل کشور را همراه خود دارد، بيان کرد: به دليل اينکه غذاي اصلي ميگوي توليد شده در کشور آرتميا مي‌باشد، اين احتمال مي‌رود که برخي از دشمنان در راستاي ضربه زدن به اقتصاد کشور، اقدام به آلوده کردن آرتمياي قاچاق وارد شده به کشور باشند.
وي به سوال خبرنگار ايرنا مبني بر اينکه " آيا تاکنون از طريق واردات آرتمياي آلوده به کشور حمله بيولوژيکي اين اقدام اثبات شده است؟" پاسخ شفاف نداد و گفت: به دليل اينکه آرتمياي مورد مصرف در کشور از طريق قاچاق وارد کشور شده و هيچ نظارتي بر سلامت آن نمي‌شود، اين احتمال وجود دارد که برخي از محموله‌هاي آلوده آرتميا در گذشته، نوعي خرابکاري عليه اقتصاد صنعت آبزي باشد. نکويي فرد ادامه داد: قطعا اگر ما در بخشي از صنعت توليدات محصولات دريايي به يکباره شاهد بروز بيماري‌هاي جديد باشيم، احتمال وجود دست‌هاي پشت پرده در اين اتفاق به مراتب وجود دارد.
*آرتمياي درياچه اروميه، طلاي ريز ناشناخته براي اقتصاد کشور
رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور با اشاره به آخرين بررسي‌ها انجام شده از آرتمياي موجود در درياچه اروميه گفت: تنها 10 درصد از آرتمياي اين درياچه در صورت فرآوري نياز کشور به واردات اين محصول دريايي را به صفر مي‌رساند.
وي با بيان اينکه برداشت آرتميا از درياچه اروميه نيازمند رعايت اصول پژوهش محور زير نظر مراجع ذيصلاح است، اظهار داشت: درياچه اروميه مي‌تواند منبعي براي صادرات آرتميا به ديگر کشورها باشد.نکويي فرد قيمت هر کيلوگرم آرتميا را بين 70 تا 100 دلار عنوان کرد و ادامه داد: بهره برداري از آرتمياي درياچه اروميه مي‌تواند آذربايجان‌غربي را به بودجه دولتي بي نياز کند.وي با مقايسه درياچه اروميه با درياچه نمک امريکا، بيان کرد: با وجود قوانين محدود کننده برداشت و پايش لحظه‌اي، سالانه بيش از 2 هزار تن آرتميا از درياچه نمک آمريکا برداشت مي‌شود که ميليون‌ها دلار ارزش اقتصادي دارد.
رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور با اعلام اينکه دانش فني فرآوري و بسته بندي محصولات توليد شده در کشور وجود دارد، گفت: آماده‌ايم تا بدون هيچ چشم داشتي، اين دانش را در اختيار بخش خصوصي قرار دهيم.وي در رابطه با عدم بهره برداري از آرتمياي موجود در درياچه اروميه، توضيح داد: متاسفانه سازمان حفاظت از محيط زيست و شيلات ايران عزم جدي براي بهره برداري از اين طلاي ناشناخته ندارد.وي ادامه داد: هزينه احداث هر هکتار استخر خاکي براي برداشت آرتميا نزديک به 50 ميليون تومان برآورد مي‌شود.
*ايران دومين بانک سيست آرتميا درجهان
رييس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور با بيان اينکه ايران پس از بلژيک داراي دومين بانک سيست آرتميا در جهان است، گفت: نمونه‌هاي 17 منطقه داراي آرتمياي کشور و بيش از 42 منطقه جهان در بانک سيست آرتمياي ايران جمع آوري و نگهداري مي‌شود.وي با بيان اينکه بانک ژن زنده آرتميا اروميانا در 9 استخر نگهداري مي_شود، اضافه کرد: امسال بحث تعيين هويت ژنتيکي، صدور شناسنامه ژنتيکي و کدبندي آرتمياي ايران را در اولويت قرار داده‌ايم.نکويي فرد با انتقاد از تخصيص نيافتن بودجه براي ادامه نمونه برداري‌ها از آرتمياي درياچه اروميه، بيان کرد: متاسفانه به دليل کمبود اعتبارات تصميم به توقف نمونه برداري‌ها گرفته شده و آخرين نمونه برداري از ميزان آرتمياي درياچه اروميه در مردادماه سال جاري تعيين شده است.وي افزود: انتظار مي‌رود در سال جهش توليد نه تنها اعتبارات لازم براي مراکز پژوهشي تامين شود بلکه در سازمان حفاظت محيط زيست عزم جدي براي بهره برداري از آرتمياي درياچه اروميه و حمايت از بخش خصوصي وجود داشته باشد.
*برداشت آرتميا نيازمند مصوب شوراي_عالي حفاظت از محيط زيست
معاون فني اداره کل حفاظت از محيط زيست آذربايجان‌غربي با بيان اينکه مرکز تحقيقات آرتمياي کشور به خوبي به مراحل صدور مجوز براي برداشت آرتميا واقف است ولي توپ را به زمين محيط زيست مي‌اندازد، گفت: درياچه اروميه يک پارک ملي است و هرگونه برداشت از آن ممنوع بوده و نيازمند تاييد شوراي عالي حفاظت از محيط زيست است.
حجت جباري با اعلام اينکه ما نيز افزايش ميزان آرتمياي درياچه اروميه طي 2 سال گذشته را تاييد مي‌کنيم، بيان کرد: تاييد ميزان افزايش آرتميا به معناي اطلاع دقيق از ميزان ذخاير آن نبوده و اين امر نيازمند ارزيابي مستمر و دقيق است.وي افزود: با توجه به اينکه آرتميا غذاي اصلي بسياري از پرندگان مهاجر به درياچه اروميه است، هنوز هيچ بررسي انجام نشده که نشان دهد در صورت برداشت آرتميا از درياچه اروميه ذخاير آن چه تغييري مي‎کند؛ ما بيشتر نگران آن هستيم تا با برداشت بدون ارزيابي، اکوسيستم در منطقه را دچار مختل کنيم.
*مغفول ماندن ظرفيت اقتصادي آرتمياي درياچه اروميه
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين خصوص با بيان اينکه نبايد از ظرفيت اقتصادي درياچه اروميه غافل ماند، گفت: بهره برداري از منابعي همچون آرتمياي درياچه اروميه مي‌تواند به منبع اصلي درآمد پايدار در منطقه تبديل شود روح الله حضرت‌پور با بيان اينکه نمايندگان مجلس در اروميه از تمامي طرح‌هاي اقتصادي حمايت مي‌کنند، افزود: سازمان حفاظت از محيط زيست با بررسي و ارزيابي هرچه سريعتر وضع موجود نسبت به صدور مجوز براي استخراج آرتميا از درياچه اروميه اقدام کند.وي با بيان اينکه آرتمياي درياچه اروميه ظرفيت ويژه‌اي براي تامين نياز داخلي است، اظهار داشت: شعار "جهش توليد" بايد با اتکا بر توانايي‌هاي منطقه‌اي تحقق يابد. نماينده مردم اروميه در خانه ملت با تقدير از اقدامات انجام شده براي احياي درياچه اروميه، بيان کرد: احياي نگين آبي آذربايجان يک مطالبه عمومي است و براي تحقق آن نمايندگان مجلس در کنار دولت خواهند بود.
*گستردگي کاربرد آرتميا در زيست شناسي
پژوهشگر مرکز رفرانس جهاني آرتميا در دانشگاه گنت - Gent - بلژيک نيز به خبرنگار ايرنا گفت: بر اساس يافته هاي جديد، آرتميا در تحقيقات بيولوژيکي - زيست شناسي - شامل مطالعات ژنتيکي و ميکروبيولوژيکي - ميکروب شناسي - کاربردهاي گسترده اي دارد.پروفسور ژيلبرت وان استاپن (Gilbert Van Stappen) افزود: آرتميا همچنين در کشاورزي و تحقيقات مرتبط با علم تغذيه استفاده مي‌شود.وي با اشاره به اينکه ايران منابع آرتمياي مختلفي دارد، اما هيچ يک به اهميت و بزرگي درياچه اروميه نمي رسد اضافه کرد: توليد آرتميا در حاشيه درياچه اروميه و در مناطق کم عمق مستعد در زمان حاضر از لحاظ علمي ممکن به نظر مي‌رسد اما به مطالعه دقيق تر نياز دارد.
به گزارش امانت به نقل از ايرنا،آرتميا با نام علمي (Artemia) جانداري است سخت‌پوست که در آب‌هاي شور زندگي مي‌کند که درياچه اروميه يکي از غني‌ترين منابع آرتميا در جهان شمرده مي‌شود.وسعت نگين آبي آذربايجان هم‌اکنون به سه هزار و 148 کيلومتر مربع و تراز آن نيز يک‌هزار و 271 متر و 78 سانتي‌متر رسيده است که وضعيت مناسبي نسبت سال‌هاي گذشته دارد.