در سال‌هاي اخير، با افزايش ميزان مهاجرت روستائيان به شهرها و شکل‌گيري مناطق حاشيه‌نشين، مسئله‌ توسعه و بهبود وضعيت مسکن روستايي به يکي از اولويت‌هاي اساسي مسئولان کشوري و استاني تبديل شده است.
اين مهاجرت‌ها که عمدتاً به دليل کمبود امکانات و آسيب‌پذيري مساکن روستايي در برابر حوادث طبيعي رخ مي‌دهد، باعث افزايش فشار بر زيرساخت‌هاي شهري و بروز مشکلات اجتماعي و اقتصادي متعددي مي‌شود در همين راستا، مسئولان با تمرکز بر مقاوم‌سازي خانه‌هاي روستايي، تلاش کرده‌اند تا از مهاجرت بي‌رويه روستاييان جلوگيري کرده و شرايطي پايدار و ايمن براي زندگي در مناطق روستايي فراهم آورند.
در راستاي اجراي سياست‌هاي دولت براي توسعه‌ پايدار روستاها و جلوگيري از مهاجرت‌هاي بي‌رويه به شهرها، برنامه‌هاي گسترده‌اي براي مقاوم‌سازي خانه‌هاي روستايي در دست اجرا است اين برنامه‌ها با هدف افزايش ايمني و استحکام مساکن روستايي در برابر بلاياي طبيعي همچون زلزله، سيل و طوفان طراحي شده‌اند.
بر اساس گزارش‌هاي دريافتي، در سال‌هاي اخير تعداد زيادي از خانه‌هاي روستايي به‌ويژه در مناطق زلزله‌خيز و سيل‌خيز استان مورد مقاوم‌سازي قرار گرفته‌اند.
به گفته‌ کارشناسان، اين اقدامات نه تنها از نظر امنيت جاني و مالي براي ساکنان روستاها حائز اهميت است، بلکه از مهاجرت بي‌رويه و حاشيه‌نشيني نيز جلوگيري مي‌کند.
اهميت اين اقدامات زماني بيشتر مشخص مي‌شود که بدانيم بيش از 30 درصد از جمعيت کشور در مناطق روستايي زندگي مي‌کنند و بخش عمده‌اي از اين جمعيت در خانه‌هايي زندگي مي‌کنند که از استانداردهاي لازم براي مقابله با حوادث طبيعي برخوردار نيستند بنابراين، مقاوم‌سازي مساکن روستايي به عنوان يک راه‌حل مؤثر براي کاهش خسارات جاني و مالي و همچنين حفظ بافت اجتماعي و اقتصادي روستاها مطرح است.
در همين راستا، دولت با تخصيص بودجه‌هاي قابل توجه و ارائه تسهيلات مالي و فني به روستاييان، آن‌ها را به نوسازي و مقاوم‌سازي خانه‌هايشان تشويق مي‌کند اين برنامه‌ها با همکاري نهادهاي مختلف از جمله بنياد مسکن انقلاب اسلامي، سازمان مديريت بحران و وزارت کشور اجرا مي‌شوند و نتايج مثبتي نيز به همراه داشته‌اند.
به‌طور کلي، مقاوم‌سازي خانه‌هاي روستايي نه تنها به بهبود کيفيت زندگي روستاييان کمک کرده است، بلکه از نظر اقتصادي نيز به نفع کشور بوده و باعث کاهش هزينه‌هاي مرتبط با بازسازي و امدادرساني در هنگام وقوع حوادث طبيعي مي‌شود از اين رو، ادامه و گسترش اين برنامه‌ها مي‌تواند به عنوان يکي از سياست‌هاي کلان توسعه‌ي روستايي و کاهش نابرابري‌هاي منطقه‌اي مطرح شود.
بازگشت برخي روستاييان به زادگاه‌هاي خود با اجراي طرح مقاوم‌سازي خانه‌ها
ر پي اجراي طرح‌هاي مقاوم‌سازي و توسعه زيرساخت‌هاي روستايي، تعدادي از روستائياني که به دليل کمبود امکانات و آسيب‌پذيري خانه‌هايشان در برابر حوادث طبيعي به شهرها مهاجرت کرده بودند، به روستاهاي خود بازگشته‌اند، اين بازگشت‌ها که با استقبال مسئولان محلي و اهالي روستاها مواجه شده است، نشان‌دهنده تأثير مثبت برنامه‌هاي دولتي در ايجاد امنيت و رفاه بيشتر براي روستاييان است.
يکي از روستايياني که پس از مهاجرت به شهر، مجدداً به زادگاه خود بازگشته است، گفت: خانه‌اي که در آن زندگي مي‌کردم به دليل مقاومت پايين با يک زلزله خفيف تخريب شده بود که توانايي بازسازي آن را نداشته و از سوي ديگر به دليل کمبود آب مجبور به ترک روستا و مهاجرت به شهر شدم، اما با اجراي طرح مقاوم‌سازي و ارائه تسهيلات لازم، توانستم خانه‌اي مقاوم و ايمن در روستاي خود بسازم و اکنون با آرامش بيشتري به زندگي در اينجا ادامه مي‌دهم.
اين مبلغ تنها کفاف آواربرداري را مي‌دهد
برخي از روستايياني که در انتظار دريافت تسهيلات براي مقاوم‌سازي منازل خود هستند، از ناکافي بودن اين تسهيلات و طولاني شدن فرآيند دريافت آن گلايه‌مندند به گفته‌ تعدادي از اين افراد، مبالغ ارائه‌شده به‌عنوان وام مقاوم‌سازي تنها براي آواربرداري و هزينه‌هاي اوليه ساخت و ساز کافي است و پوشش کاملي براي بازسازي منازل آسيب‌ديده فراهم نمي‌کند.مهدي از ديگر ساکنان روستائي در جنوب در گفتگو با خبرنگار حرف که خانه‌اش به دليل فرسوده و قديمي بودن به شدت تخريب شده بود، گفت: پس از ماه‌ها انتظار، تسهيلاتي که دريافت کرده‌ام، به‌قدري ناچيز است که حتي کفاف هزينه‌هاي آواربرداري و شروع ساخت‌وساز را نمي‌دهد اين در حالي است که مسئولان وعده تسهيلات کافي و امکانات مناسب را به ما داده بودند.
تسريع در پرداخت تسهيلات، دليل منصرف شدن از مهاجرت به اروميه
سجاد کرمي يکي از اهالي روستاهاي اروميه که در سيل اخير خانه‌اش در شمال استان آسيب ديده بود گفت: از تمامي مسئولان در استان و شهرستان سلماس قدرداني مي‌کنم که با پرداخت تسهيلات ويژه امکان بازسازي خانه‌ام را فراهم کردند.
وي تصريح کرد: چند سال پيش با چندين تن از آشنايان قرار گذاشته بوديم که در صورت عدم پرداخت تسهيلات کافي به شهر اروميه مهاجرت کنيم اما با واريز اين وام به حساب‌هايمان از رفتن به شهر منصرف شديم.
تسهيلات 350 ميليون توماني براي مقاوم‌سازي مسکن روستايي
علي‌رضا مقدم مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي آذربايجان‌غربي ،اظهار کرد: در سال جاري برنامه‌اي گسترده براي مقاوم‌سازي 23 هزار واحد مسکن روستايي در استان اجرا خواهد شد.وي تصريح کرد: اين طرح، که با هدف ارتقاي ايمني و افزايش مقاومت خانه‌هاي روستايي در برابر بلاياي طبيعي نظير زلزله و سيل اجرا مي‌شود، بخشي از تلاش‌هاي گسترده‌تر دولت براي بهبود وضعيت زندگي در مناطق روستايي است.
مديرکل بنياد مسکن انقلاب اسلامي آذربايجان‌غربي تصريح کرد: با اجراي اين طرح، انتظار مي‌رود که کيفيت زندگي روستاييان بهبود يافته و ميزان مهاجرت به شهرها کاهش يابد.وي با اشاره به اينکه تاکنون 36 درصد از واحدهاي مسکوني روستايي استان مقاوم‌سازي شده‌اند، افزود: هنوز 64 درصد از واحدهاي روستايي آذربايجان‌غربي نيازمند مقاوم‌سازي و نوسازي هستند.وي بيان کرد: مقاوم‌سازي اين خانه‌ها نه تنها از نظر جاني و مالي براي ساکنان اهميت دارد، بلکه نقش بسزايي در توسعه پايدار روستايي و کاهش خسارات احتمالي ناشي از حوادث طبيعي ايفا مي‌کند به همين دليل، اجراي طرح‌هاي مقاوم‌سازي با جديت و اهتمام بيشتري از سوي بنياد مسکن انقلاب اسلامي دنبال مي‌شود.
مقدم در ادامه تصريح کرد: متقاضيان مقاوم‌سازي واحدهاي روستايي مي‌توانند از تسهيلات 350 ميليون توماني با کارمزد 5 درصد و بازپرداخت 20 ساله بهره‌مند شوند اين تسهيلات، که به منظور تسهيل فرآيند مقاوم‌سازي و کاهش بار مالي بر دوش روستاييان در نظر گرفته شده است، به روستاييان کمک مي‌کند تا با شرايط بهتر و با نگراني کمتري نسبت به تأمين هزينه‌هاي بازسازي خانه‌هايشان اقدام کنند اين اقدام نشان‌دهنده تعهد دولت به حمايت از روستائيان و بهبود وضعيت زندگي در مناطق روستايي است.وي تصريح کرد: از مجموع 23 هزار واحد مسکوني روستايي که امسال قرار است مقاوم‌سازي شوند، تاکنون 19 هزار و 500 متقاضي به بانک‌هاي عامل معرفي شده‌اند اين تعداد نشان‌دهنده‌ استقبال گسترده‌ روستاييان از برنامه‌هاي مقاوم‌سازي و حمايت‌هاي دولتي است.
مقدم گفت: با توجه به اهميت اين طرح‌ها براي افزايش امنيت و کاهش خسارات جاني و مالي در مناطق روستايي، بنياد مسکن با همکاري بانک‌هاي عامل و ساير نهادهاي ذي‌ربط تلاش مي‌کند تا فرآيند اعطاي تسهيلات را تسريع کرده و از طولاني شدن زمان اجراي پروژه‌ها جلوگيري کند اين همکاري‌ها باعث مي‌شود که روستائيان در کوتاه‌ترين زمان ممکن به منابع مالي مورد نياز دسترسي پيدا کنند و عمليات مقاوم‌سازي خانه‌هاي خود را آغاز کنند.وي بيان کرد: تاکنون 193 هزار جلد سند براي واحدهاي مسکوني روستاهاي 20 خانوار صادر شده است و اين رقم در شهرهاي زير 25 هزار نفر هم به 45 هزار و 700 جلد سند مي‌رسد.
مقدم در پايان تأکيد کرد که اين روند صدور اسناد در سال 1403 ادامه خواهد داشت و انتظار مي‌رود تعداد بيشتري از روستاييان به حقوق مالکيت خود دست پيدا کنند و با افزايش تعداد واحدهاي داراي سند، بنياد مسکن اميدوار است که بتواند به روستائيان بيشتري در بهره‌مندي از تسهيلات و خدمات دولتي کمک کند و شرايط زندگي در مناطق روستايي را بهبود بخشد.
کلام آخر؛
ارائه امکاناتي همچون آب، برق، گاز و اينترنت پرسرعت به روستاها، علاوه بر مقاوم‌سازي مساکن، نقش بسزايي در جذب و بازگرداندن روستائيان داشته است.
برنامه‌هاي توسعه روستايي در کنار ايجاد اشتغال و بهبود وضعيت اقتصادي، مي‌تواند به حفظ جمعيت روستاها و جلوگيري از پديده‌ي مهاجرت بي‌رويه کمک کند.
به گزارش امانت به نقل از حرف رک؛ بر اساس آمارهاي موجود، در سال جاري تعداد قابل توجهي از خانه‌هاي روستايي در مناطق مختلف کشور مقاوم‌سازي شده‌اند و با ارائه تسهيلات و خدمات زيرساختي به روستاها، روند بازگشت مهاجران روستايي به محل زندگي خود شدت گرفته است اين اقدام نه تنها باعث کاهش تراکم جمعيت در شهرها شده، بلکه به توسعه پايدار روستاها نيز کمک شاياني کرده است.