کولبران بيشتر در استان‌هاي آذربايجان غربي، کردستان و کرمانشاه مشغول به کار هستند. کولبران به خاطر بيکاري و از روي ناچاري و در قبال دستمزد ناچيز اقدام به عبور از مرز و حمل و ورود کالاي وارداتي مي‌کنند. کولبران به دليل نبود کار مناسب که درآمد آن برابر کولبري باشد به اين کار روي آورده‌اند.در اين ميان مقايسه شاخص‌هاي توسعه اقتصادي استان‌هاي مرزي با ديگر مناطق کشور، به دليل فراهم نبودن زيرساخت‌ها و عدم توسعه صنعتي اين مناطق باعث روي آوردن مردم به اين شغل پر مخاطره شده‌ است. به عبارت بهتر يکي از عوامل اصلي گسترش اين عمل خطرناک، نبودن فرصت‌هاي شغلي، همچنين نبود کار سيستم سرمايه‌گذاري در شهرهاي مرزي  باعث سيل عظيم هجوم کارگران به سوي کولبري شده‌ است. نکته سياه کولبري اين است که اين روزها تنها کارگران کم سواد به اين کار در مناطق مرز نشين روي نياورده اند بلکه جوانان تحصيل کرده که اهل اين مناطق هستند به دليل نبود کار، براي کسب معاش و درآمد براي زندگي خود و خانواده به کولبري روي آورده اند.

مسئولين بعد از رسيدن به منصب کردها را فراموش نکنند
روزگار، جواني 23 و يکي از کولبران سردشت آذربايجان غربي  است. او از بيکاري در منطقه مي‌گويد. از کمردرد و پا درد ناشي از کولبري؛ و در انتها آرزو مي کند مسئولاني که قبل از به قدرت رسيدن از غيرت کُردها تعريف مي‌کنند، بعد از شروع کار هم آن‌ها را فراموش نکنند. وي دليل انتخاب شغل کولبري را ناچاري، نداري و مشکلات مالي و اقتصادي خانواده عنوان کرد و گفت: اگر در منطقه ما ظرفيت شغلي مناسبي وجود داشت قطعا دنبال کولبري نمي‌رفتم.وي افزود: نبود شغل و بستر اشتغال در منطقه جوانان را مجبور کرده تا براي کسب درآمد به کولبري روي بياورند.روزگار ادامه داد: خواسته اهالي منطقه و‌ جوانان احداث کارخانه‌اي براي اشتغال است اگر اين خواسته محقق شود جوانان اين منطقه شغل آبرومندي بدست مي آورند و از کولبري دست مي‌کشند.
وي گفت: چند سال قبل رفيقم که 14 سال بيشتر نداشت و مشغول کولبري بود با گلوله کشته شد. در حالي که اگر در اين منطقه کارخانه‌اي وجود داشته باشد مجبور نبوديم براي يک لقمه نان، جان خودمان را کف دست بگيريم و کولبري کنيم.ژيوار 35 ساله است و در دانشگاه فيزيک خوانده است و به دليل نداشتن شغل مناسب کولبري مي‌کند.
ژيوار از وعده وعيدهاي کارت‌هاي کولبري و ساخت بازارچه‌هاي مرزي که محقق نشده گلايه کرد و گفت: قرار بود که به ما کارت کولبري داده شود تا از ورود اقلام حساس مثل اسلحه و دارو و امثالهم جلوگيري شود. به تعدادي کولبر از کارت‌هاي مذکور دادند اما پس از آن ديگر خبري نشد. ديگر کسي نپرسيد که آيا اين کارت‌ها به همه کولبران داده شده يا خير؟
وي ادامه داد: وقتي کولبري جان خود را از دست مي دهد مسئولين يادشان مي‌افتد که بايد فکري به حال کولبران کنند. اين وضعيت فقط چند روز ادامه دارد و سپس به باد فراموشي سپرده مي‌شود.
ژيوار گفت: بعد از گرفتن  فوق ليسانس در يک دانشگاه دولتي نتوانستم کاري پيدا کنم و براي امرار معاش ناچار به کولبري شدم.
از ژيوار درباره ميزان درآمد ماهيانه کولبران پرسيدم که پاسخ داد: در بهترين حالت کولبرها ماهي 10 بار را مي‌توانند جابه جا کنند. اگر از هر رفت و آمد 500 هزار تومان پول درآمد داشته باشند، مي شود ماهي پنج ميليون تومان. البته بعضي که پول لازم‌ترند بار بيشتري را حمل مي‌کنند. 50 کيلو، 70 و حتي 100 کيلو. کولبران به ازاي هر کيلو باري که حمل مي کنند 50 هزار تومان دستمزد دريافت مي‌کنند.اين حال و روز زندگي کولبراني است که از مناطق مرزي و روستايي آذربايجان غربي گرفته تا پاوه و مريوان هر جايي که راهي به سمت مرزها دارد، مسيري براي کسب درآمد جوانان و مردان اين مناطق مي شود.همان‌هايي که قرار بود با ايده و نبوغ خود در مسير توسعه آباداني کشور گام بردارند حالا کمرهاي شان زير بار کولبري خم شده است آنجا که يخچال، تلويزيون و ماشين ظرفشويي و لباسشويي را بر پشت‌شان بستند و از تپه‌ها و راه‌هاي سخت بالا رفتند و پايين آمدند.
قانون کولبري به درستي اجرا نمي شود
حجت الاسلام سيد سلمان ذاکر نماينده اروميه در مجلس بيان کرد: قانون کولبري توسط مجلس تصويب و به تاييد شوراي نگهبان رسيد و قابل اجرا است.
وي افزود: کولبري به صورت قانوني و منطقي حمايت مي‌شود به شرطي که زمينه قاچاق براي افراد فراهم نشود بلکه مرزنشينان به اندازه‌اي که بتوانند زندگي خود را تامين کنند، مي‌توانند از اين موقعيت استفاده کنند.وي با بيان اينکه در حال حاضر اين قانون به صورت صحيح اجرا نمي‌شود، گفت: مقرر شده است معبر هاي خاصي زير نظر مسئولين نظارتي تعبيه شود که فقط مرزنشينان بتوانند از اين معبرها استفاده کنند.ذاکر ادامه داد: اين معبرها نبايد مورد استفاده يک عده افراد سودجو قرار گيرد و  زمينه ساز تضعيف توليدات داخلي شود‌.
ذاکر گفت: اگر اين قانون به درستي اعمال و اجرا شود کولبران مي‌توانند توسط بازارچه‌هاي مرزي و معبرهايي که توسط گمرک و وزارت اقتصادي تعبيه مي‌شود اقدام به واردات کالا کنند.
نماينده اروميه در مجلس تصريح کرد: کولبران مي‌توانند از طريق اين معابر اقدام به واردات کالا به ميزان تعيين  شده کنند و اگر کالايي بالاتر از ميزان تعيين شده باشد بايد حق گمرک آن کالا را نيز پرداخت کنند.
کولبران قاچاقچي نيستند
وي با بيان اينکه کولبران به هيچ عنوان قاچاقچي نيستند بلکه به اقتضاي طبيعت مرزنشيني از طريق واردات کالا امرار معاش مي‌کنند، گفت: کولبران قشر زحمت کشي هستند که با توجه به زندگي در مرز هم امنيت مرز را تامين مي‌کنند و هم از ظرفيت مرزنشيني براي خريد و فروش کالا بهره مي برند.وي با تاکيد بر اينکه نبايد اجازه دهيم افرادي سودجو اقدام به خريد و فروش کارت‌هاي مرزنشيني، کولبري و عشاير کرده و سود آن را به جيب بزنند و مرزنشينان و عشاير مجبور باشند ماليات آن را پرداخت کنند، گفت: اگر طرح ساماندهي کولبران به درستي اجرا شود دست اين افراد سودجو کوتاه مي شود.
وي افزود:  اجراي طرح ساماندهي کولبران و استفاده از معابر تعبيه شده براي واردات کالا موجب رونق مغازه ها و بازارچه هاي مرزي شده و هم در ايجاد خدمات و مشاغل جديد موثر خواهد بود.
بازارچه هاي مرزي نقش مهمي در رونق اقتصادي مرز نشينان دارند
بابا خان اسکندري فرماندار سردشت هم دراين باره گفت: در زمان سفر مقام معظم رهبري به استان کردستان مرزنشينان درخواست ايجاد بازارچه هاي مرزي را داشتند که بتوانند مروادات کالايي با همسايگان مرزي داشته باشند که با دستور مقام معظم رهبري اين امر تحقق پيدا کرد.
اسکندي افزود: هم اکنون در مرز کيله سردشت بازارچه مرزي ايجاد شده است که در حال حاضر حدود 2 هزار نفر در اين بازارچه مشغول بکار هستند.وي با بيان اينکه در حال حاضر کسي در منطقه مرزي سردشت به صورت کولبري کار نمي کند، گفت: اهالي مرزنشين سردشت کارت هايي دريافت کرده اند که مي توانند با استفاده از اين کارت ها اقدام به وارد کردن ميزان مشخصي کالا کنند. ولي بسياري از افراد مرزنشين به جاي وارد کردن کالا ترجيح مي دهند اين کارت ها را  ماهيانه حدود 350 هزار تومان اجاره دهند.
فرماندار سردشت ادامه داد: اين کارت ها  مخصوص مرزنشيناني است که در فواصل  30 کيلومتري مرز زندگي مي‌کنند.به گزارش  آراز آذربايجان به نقل از ايلنا، اسکندري با تکذيب فعاليت کولبران در منطقه سردشت گفت: در سردشت کولبري وجود ندارد و مردم به صورت مستقيم و غير مستقيم در حال بهره مند شدن از مزاياي کارت هاي مرزنشيني هستند.