گروه گزارش: بناهايي با هويت فرهنگي که از دل تاريخ گذشته‌اند و هزاران خاطره در پيکر خود دارند، اکنون فقط با احساس مسووليت شهروندي مي‌توانند از آسيب ها و دست درازي ها در امان بمانند؛ امري که در مدرسه تاريخي "هدايت" اروميه مورد بي_توجهي قرار گرفته است و در کش و قوس سخن و عمل متوليان قرار دارد.
سراسر آذربايجان‌غربي مملو از ميراث فرهنگي و بناهاي تاريخي است که از دوره هاي مختلف و از برگ برگ کتاب پردرد تاريخ براي ما به يادگار مانده است.مدرسه تاريخي "هدايت" که در سال 1375 به ثبت ملي رسيده است، يکي از بناهاي تاريخي شهر اروميه محسوب مي‌شود که قدمت آن به اواخر دوره قاجار برمي گردد؛ اين مدرسه ابتدا يکي از خانه‌هاي قديمي اين شهر بوده و به يکي از بزرگان ايل قاجار تعلق داشته است که در سال 1347 توسط مالک جديد به مدرسه تغيير کاربري داد.
کتيبه‌هاي مدرسه هدايت تخريب شده است که به همين دليل تاريخ دقيق احداث و نام معمار سازنده آن مشخص نيست اما با توجه به نوع مصالح و فرم معماري، تاريخ احداث آن به اواخر دوره قاجار مي‌رسد.
اين بنا در واقع توسط شهرياران در آن زمان احداث شده است و در جنگ جهاني اول هم مدتي فرانسوي‌ها از بناي هدايت شهر اروميه استفاده کرده‌اند.شايد باورش سخت باشد ولي آگهي فروش اين مدرسه تاريخي که هفته گذشته منتشر شد، موجي از واکنش‌ها را در پي داشت. کاربران شبکه‌هاي اجتماعي نوشتند که چگونه ممکن است که يک مدرسه تاريخي، آنهم بنايي که به ثبت ملي رسيده است، براي فروش آگهي شود.
فروش مدرسه هدايت در چهارچوب مقررات بود!
در همين راستا به سراغ مديرکل راه و شهرسازي آذربايجان‌غربي رفتيم؛ "سيد محسن حمزه‌لو" با اعلام اينکه مدرسه تاريخي "هدايت" اروميه متعلق به شرکت بازآفريني شهري ايران است، گفت: مزايده اراضي و املاک متعلق به اين شرکت که "مدرسه هدايت" نيز جزئي از آن است در چارچوب ضوابط و مقررات مزايده و فروش املاک و مستغلات انجام مي‌شود و هدف آن زمينه‌سازي براي بهره‌برداري بهينه از اين اثر ملي تعيين شده است.وي مدعي شد که واگذاري مدرسه هدايت تنها در مالکيت قانوني اثر انجام مي‌شود و هيچ‌گونه تغييري در ظاهر و اصل بنا انجام نخواهد شد.ولي اين سوال مطرح مي‌شود که ادعاي وي پس از تجربه تلخ گذشته در تخريب آثار تاريخي و رعايت نشدن حريم آن‌ها، همچون کليساي تاريخي اروميه، چقدر تضمين اجرايي دارد؟
وي بيان کرد که بايد مالکان چنين آثاري، ضوابط حفاظتي عرصه و حريم اثر را که از سوي ميراث فرهنگي اعلام شده، رعايت کنند.البته مديرکل راه و شهرسازي آذربايجان‌غربي به اين نيز اشاره کرد که عدم رعايت ضوابط حفاظتي آثار ملي ثبت‌شده، جرم محسوب مي شود و مرتکبان مشمول مجازات هاي مقرر مي‌شوند.
حمزه‌لو البته با اشاره به اينکه هرگونه اقدام به تعمير، مرمت، تغيير و تجديد بنا بايد با کسب مجوز از ميراث فرهنگي آذربايجان_غربي انجام شود به نوعي هرگونه تغيير در کاربري يا تخريب در اين بناي تاريخي متوجه سازمان ميراث دانست و توپ را به ميدان آنان انداخت.
درآمد فروش مدرسه هدايت در طرح باز آفريني شهري هزينه مي‌شود
وي با اشاره به اينکه افرادي که برنده اين مزايده مي‌شوند جهت بهره‌برداري فرهنگي و اقتصادي، مسووليت مرمت و احياي مدرسه هدايت را به عهده مي‌گيرند، بيان کرد: درآمد حاصل از واگذاري مدرسه هدايت در پيشبرد طرح‌هاي بازآفريني شهري استان هزينه مي‌شود.
اداره کل ميراث به دنبال توقف مزايده فروش مدرسه تاريخي است
البته مديرکل ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي آذربايجان‌غربي نظر ديگري دارد؛ "جليل جباري" معتقد است که فروش اين مدرسه در شرايط فعلي توجيهي ندارد و مدعي است که اين اداره‌کل طي مکاتبات انجام شده با دستگاه‌هاي مربوطه پيگير متوقف ساختن اين مزايده شده است.
وي با بيان اينکه مالکيت مدرسه تاريخي "هدايت" اروميه با اداره‌کل راه و شهرسازي آذربايجان‌غربي است، گفت: اين اداره‌کل بدون توجه به ضوابط ميراث‌فرهنگي در مورد آثار ثبت ملي اقدام به مزايده گذاشتن اين بناي تاريخي کرده است.وي افزود: از آنجايي که مدرسه هدايت اروميه به شماره 1831 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده و با توجه به اينکه معماري آن يکي از بناهاي منحصر به فرد اروميه بوده، اين اداره‌کل خواستار مطرح شدن موضوع فروش اين بناي تاريخي در کميته نفايس است.
ساز و کار قانوني براي مزايده مدرسه تاريخي اروميه طي نشده است
مديرکل ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي آذربايجان‌غربي عنوان کرد: آنچه که در مورد فروش اين بناي تاريخي مشخص بوده، اين است که ساز و کار قانوني براي به مزايده گذاشتن مدرسه هدايت اروميه طي نشده است.وي اظهار کرد: بنابراين ضمن احترام به حق مالکيت مالک و با توجه به ارتباط موضوع با مصالح و منافع عامه جامعه و ضرورت فراهم ساختن موجبات بازديد اشخاص از اين بنا نياز است تا دستگاه‌هاي مربوطه در اسرع وقت دستور لازم براي متوقف کردن فروش و واگذاري اين بناي تاريخي را صادر کنند.
استانداري آذربايجان‌غربي مانع واگذاري مدرسه تاريخي اروميه شد
"آيدين رحماني رضاييه" معاون هماهنگي امور عمراني استانداري آذربايجان‌غربي با اشاره اينکه اين مدرسه متعلق به سازمان ملي مسکن است، گفت که اين سازمان هرچند در فروش زمين‌هاي متعلق به خودش خود مختار است ولي موضوع واگذاري مدرسه تاريخي هدايت اروميه کاملا متفاوت است.
وي با بيان اينکه استانداري آذربايجان‌غربي خواستار توقف اين واگذاري شده است، بيان کرد: در کميسيون ماده پنج نيز شخصا موضوع را پيگيري کردم و قرار بر اين شد تا تعيين تکليف نهايي موضوع از واگذاري اين مدرسه تاريخي خودداري شود.
وي با تاکيد بر اينکه واگذاري مدرسه تاريخي هدايت اروميه بايد طبق شرايط خاص سازمان ميراث فرهنگي انجام شود، اظهار داشت: اميدواريم اين مدرسه در نهايت به خود سازمان ميراث واگذار گردد.
رحماني صيانت از آثار تاريخي را وظيفه و مسووليت شهروندي خود دانست و بيان کرد: با توجه به قدمت تاريخي اروميه تمامي تلاش خود را به کار گرفته‌ايم تا از حداقل بناهايي تاريخي که در اين شهر به ثبت رسيده‌اند  قاطعانه صيانت کنيم.اين بناي تاريخي بر اساس معماري سنتي ايراني، داراي اندروني و بيروني نسبتاً زيبايي است؛ حياط‌هاي مدرسه به فرم چهارگوش با ديوار کشي آجري و پايه‌هاي سنگي و آجري با طاق‌نماهايي از آجر لعابدار فيروزه‌اي آرايش يافته است. در 2 ضلع جنوبي و غربي حياط ساختمان‌هايي با زيرزمين وجود دارد که از سطح حياط چند پله پايين‌تر است، مصالح به کار رفته در زيرزمين تا ارتفاع يک متر با سنگ‌هاي خاکستري تراش و در طبقه همکف از آجر استفاده شده است.
طرح مدرسه هدايت با مساحت يک‌هزار و 280 مترمربع عرصه و يک هزار و 120مترمربع اعيان، داري طبقه زيرزمين، همکف و طبقه اول است که در چند سال گذشته به شکل مستمر توسط شرکت بازآفريني شهري ايران مرمت شده است.مدرسه هدايت به عنوان يکي از آثار برجسته معماري ايراني اسلامي، ظرفيت‌هاي کم‌نظيري براي گسترش برنامه‌هاي فرهنگي و هنري دارد.آذربايجان غربي بيش از يک هزار و 700 آثار تاريخي ثبت شده دارد که يک‌هزار و 500 اثر آن شامل محوطه و تپه تاريخي و مابقي بناهاي تاريخي همچون حمام، پل و اماکن مذهبي است.
به گزارش امانت به نقل ازايرنا، کاخ موزه باغچه‌جوق، عمارت کلاه‌فرنگي، سه‌گنبد اروميه، غار سهولان مهاباد، خان‌تختي سلماس، مقبره شيخ صدرالدين چالدران  کليساي ننه‌مريم اروميه، قلعه‌بسطام، مسجد سردار، بازار تاريخي اروميه، خانه انصاري  تپه‌حسنلو، تالاب کاني‌برازان مهاباد و روستاي چورس از جمله آثار تاريخي آذربايجان‌غربي به شمار مي‌رود.