گروه  فناوري: رئيس مرکز ملي فضاي مجازي با اعلام تشکيل کارگروه مواجهه با اينترنت ماهواره‌اي هشدار داده با توسعه اينترنت ماهواره‌اي ممکن است کل ماهيت شبکه ملي اطلاعات زير سوال برود. اين واکنش يادآور مواجهات تاريخي در حوزه ارتباطات است.
، درحالي‌که با قرار گرفتن ماهواره‌هاي جديد پروژه استارلينک عرضه اينترنت ماهواره‌اي براي کاربران خانگي عملا در بخش‌هايي از جهان کليد خورده و تعداد کاربران آن از 10هزار نفر فراتر رفته در ايران کارگروهي براي مواجهه با اين پديده جديد ارتباطي تشکيل شده است.
ابوالحسن فيروزآبادي، دبير شوراي‌عالي فضاي مجازي از برنامه‌ريزي براي تدوين مقررات استفاده از اينترنت ماهواره‌اي خبر داد و گفت: براي آنکه با ورود اين فناوري، حکمراني فضاي مجازي خدشه‌دار نشود، بايد تدابيري صورت داد. فيروزآبادي بدون اشاره به نحوه مواجهه با اين پديده ارتباطي جديد گفته است: به هر حال براي مواجهه با اين فناوري راه‌حل‌هاي مختلفي وجود دارد که آن را بررسي و پيگيري مي‌کنيم.در کنار اين دبير شوراي‌عالي فضاي مجازي از ارائه مجوز و تدوين مقررات استفاده از اينترنت ماهواره‌اي هم خبر داده و گفته است: از سوي ديگر براي شرکت‌هايي که نسبت به ارائه خدمات منظومه‌هاي ماهواره‌اي اقدام مي‌کنند بايد مقرراتي تدوين شود تا کساني‌که مي‌خواهند در کشور از طريق اين شبکه‌هاي دسترسي فعاليت کنند حتما مجوز اخذ کنند.
به گفته وي بر حوزه مقررات‌گذاري براي آنکه حکمراني فضاي مجازي کشور خدشه‌دار نشود، بايد اقداماتي صورت گيرد. سلسله تدابيري را در مرکز ملي فضاي مجازي در نظر گرفته‌ايم که از مهم‌ترين اين تدابير، تقويت شبکه اينترنت‌ ثابت کشور است.دبير شوراي‌عالي فضاي مجازي خاطرنشان کرد: ملاحظه مي‌کنيم که شبکه ثابت اينترنت کشور دچار نقص است و پاسخگو نيست، به همين دليل بار بسيار سنگيني به شبکه موبايل کشور وارد شده است، بنابراين شبکه اينترنت ثابت بايد توسعه پيدا کند.
سابقه برخورد با پديده‌هاي جديد ارتباطي
اينترنت‌ماهواره‌اي نخستين پديده جديد ارتباطي نيست که در بدو ورود خود نگراني‌هايي را در بين مسوولان ايجاد مي‌کند.‌ پيش از اين خود ماهواره (تلويزيوني)، اينترنت، دستگاه فکس و ... از نمونه‌هايي بودند که با برخورد مشابهي مواجه شدند. قانون ممنوعيت تجهيزات ماهواره در سال 1373 تصويب شد که بر اساس آن هر نوع توزيع و استفاده از تجهيزات دريافت از ماهواره ممنوع است و وزارت‌کشور موظف است با استفاده از نيروهاي انتظامي يا نيروي مقاومت‌ بسيج نسبت به جمع‌آوري تجهيزات دريافت از ماهواره اقدام کند.
با اين حال اين قانون بعد از سال‌ها عملا کارآيي خود را از دست داده و دسترسي به ماهواره و نصب ديش به شکل گسترده فراگير شده و عملا با ممانعت قانوني چنداني مواجه نيست،هرچند هرازچندگاهي خبري از برخورد محدود با دارندگان تجهيزات ماهواره‌اي منتشر مي‌شود. عمده برخورد با ماهواره هم‌اکنون از طريق پارازيت صورت مي‌گيرد.
براي سال‌ها حتي استفاده از دستگاه فکس و ارسال فکس نيازمند کسب مجوز بود. هرچند در مورد اين دستگاه قانوني تصويب نشد اما براي سال‌ها شرکت‌ها و افراد از استفاده از دستگاه فکس محروم بودند يا براي هر دستگاه فکس بايد مجوز دريافت مي‌کردند.خود اينترنت هم در بدو ورود در دسترس همه کاربران نبود و تنها برخي کاربران و شخصيت‌هاي دانشگاهي حق استفاده از آن را داشتند اما به‌تدريج اين سرويس در اختيار همگان قرار گرفت. نمونه برخورد با پديده‌هاي ارتباطي حتي در سال‌هاي اخير هم ديده مي‌شود؛ اينترنت پرسرعت به‌دلايل قانوني براي سال‌ها به کاربران خانگي ارائه نمي‌شود و حتي برخي وزراي ارتباطي اعتقاد داشتند که حداقل سرعت اينترنت هم براي کاربران خانگي کافي است.
حتي در اواسط دهه‌90  شمسي براي چند سال تماس تصويري رايتل (تنها اپراتوري که در آن زمان اينترنت پرسرعت موبايل ارائه مي‌داد) ممنوع بود و برخي منتقدان اين تکنولوژي ارتباطي اعتقاد داشتند بايد براي استفاده از آن پيوست فرهنگي ارائه شود و اين ممنوعيت تا زماني‌که انحصار نسل‌هاي 3 و 4 ارتباطي شکسته شد ادامه داشت و هيچ‌گاه لغو نشد و تنها تکنولوژي‌هاي جديدتر (پيام‌رسان‌ها و اپليکيشن‌هايي که به رايگان تماس تصويري ارائه مي‌دادند) عملا موضوع عرضه سرويس تماس تصويري اپراتور را بلااستفاده کردند.
تقابل با شبکه ملي اطلاعات
به‌نظر مي‌رسد بخشي از سياست ارتباطي کشور در سال‌هاي اخير متمرکز بر توسعه شبکه ملي اطلاعات به موازات اينترنت بوده و به‌رغم برخي تاييد و تکذيب‌هاي مداوم برخي گوشه‌چشمي هم به استقلال اين شبکه محلي از اينترنت داشته‌اند.
 انتقادهاي اخير از دولت و وزارت ارتباطات به‌دليل توسعه پهناي باند اينترنت و ايجاد تقابل داخلي و خارجي بخشي از سياست‌هايي بوده که در ماه‌هاي اخير دنبال شده هرچند در سال‌هاي گذشته نيز با همين هدف، حمايت‌هاي‌ گسترده‌اي از برخي پيام‌رسان‌هاي بومي صورت گرفته اما در نهايت موجب استفاده بيشتر کاربران از آنها نشده است.حالا دبير شوراي‌ عالي فناوري اطلاعات اعتقاد دارد که اينترنت ماهواره‌اي در تضاد با کل شبکه ملي اطلاعات قرار دارد.فيروزآبادي مي‌گويد: ما با اين موضوع مواجه هستيم که منظومه‌هاي ماهواره‌اي درحال آمدن هستند و با آمدن آن، ممکن است به يک‌باره کل شبکه ملي اطلاعات زيرسوال برود؛ اگر شبکه ملي اطلاعات نتواند خدمات بهتر، ارزان‌تر و با سرعت بيشتر و با تنوع بيشتر ارائه دهد، عملا شبکه ملي، تحت‌الشعاع شبکه‌هاي جهاني اينترنت ماهواره‌اي که عمدتا هم آمريکايي هستند قرار خواهد گرفت؛ بنابراين توجه بيشتري مي‌طلبد که ما شبکه اينترنت ثابت کشور را توسعه دهيم.فيروزآبادي تاکيد کرد: متاسفانه شبکه ثابت اينترنت در سال‌هاي گذشته به‌دليل نامناسب بودن مدل درآمدي و به‌دلايلي ديگر، توسعه مناسب پيدا نکرده و وزارت ارتباطات در اين رابطه کوتاهي دارد و مقصر است. در اين حوزه شبه انحصار مخابرات را در مقابل شرکت‌هاي FCP داريم و در بخشي از قسمت‌هاي شبکه، مانند کابل، شاهد انحصار هستيم. در اين راستا يا بايد انحصار شکسته شود يا مخابرات ايران بپذيرد که با سرعت کافي، سرويس‌هاي لازم را ارائه دهد.
استارلينک بزرگ‌تر مي‌شود
استارلينک که ازجمله شرکت‌هاي متعلق به ايلان ماسک، کارآفرين مشهور و صاحب شرکت‌هايي چون تسلا و اسپيس‌ايکس، است به لطف پروژه‌هاي جاه‌طلبانه فضايي ماسک اکنون در حال توسعه است. اساس اين پروژه بر نصب يک ديش و دستگاه رسيور کوچک و اتصال آن به شبکه واي‌فاي خانگي است. هزينه اتصال ماهانه اين شبکه 99 دلار و هزينه خود تجهيزات آن هم 499 دلار است. نخستين تست بتاي اين پروژه با عنوان »بهتر از هيچي« براي برخي از کاربران در مناطق دورافتاده شمال آمريکا آغاز شد جايي‌که اساسا هيچ ارتباط اينترنتي وجود نداشت.مدل اين پروژه براساس پرتاب ده‌ها هزار ماهواره کوچک به فضاست که دورتادور کره زمين يک شبکه به‌هم پيوسته ايجاد مي‌کنند. اسپيس‌ايکس در هر پرتاب خود از دو سال قبل تاکنون تعدادي از ماهواره‌هاي اين پروژه را هم در مدار قرار داده است، اين تعداد حالا به اندازه‌اي رسيده که بتوان اين شبکه را فعال کرد. در حال‌حاضر حدود هزار ماهواره فعال در اين سرويس متصل به‌هم در مدار قرار دارند و بر اساس برنامه قرار است تا سال 2027 اين تعداد به 42 هزار ماهواره برسد.
ماهواره‌هاي پروژه استارلينک معمولا بالاي راکت فالکون 9 اسپيس‌ايکس قرار مي‌گيرند و در هر پرتاب حدود 60 ماهواره به فضا ارسال مي‌شود. درحالي‌که تا پيش از اين پروژه‌هاي اينترنت ماهواره‌اي به‌دليل گران بودن عملا کاربردهاي محدودي يافته‌ بودند هدف اين پروژه ايجاد يک شبکه پرسرعت دور کره زمين است. اين شرکت طي چند روز اخير ثبت‌نام براي عرضه اينترنت ماهواره‌اي در 6کشور ديگر غير از آمريکا را آغاز کرده است.
 سرعت دسترسي به اينترنت از طريق اين سيستم بر اساس اعلام خود شرکت بين 50 تا 150 مگابيت بر ثانيه است اما برخي از کاربراني که نخستين تست‌ها را با اين شبکه انجام داده‌اند سرعت‌هاي بالاتر از اين را ثبت کرده‌اند. بر اساس تست يکي از کاربران Reddit در انجمن استارلينک بالاترين سرعت تست شده در اين سيستم 209 مگابيت بر ثانيه از نيويورک و 215 مگابيت از يوتا بوده است. همچنين اين شرکت سرعت‌ اينترنت 175 مگابيت بر ثانيه را در هواي صفر درجه، توفان و برف هم ثبت کرده است.
استارلينک در حال‌حاضر براي استراليا، نيوزيلند، مکزيک، کانادا، بريتانيا و آمريکا ثبت‌نام خود را آغاز کرده و گفته قرار است تا اواسط سال‌2021 ارائه اينترنت ماهواره‌اي به آنها را آغاز کند. خود شرکت تاکيد زيادي روي ارائه اينترنت به مناطق فاقد دسترسي دارد.
اينترنت ماهواره‌اي نه پايان و نه آغاز
اينترنت ماهواره‌اي استارلينک تنها پروژه‌ ارائه اينترنت از فضا به کاربران نيست و شرکت‌هاي ديگري هم چنين مسيري را دنبال مي‌کنند. داشتن يک شبکه قدرتمند و جهاني قدرت قابل‌توجهي به استارلينک مي‌دهد که دامنه تبعات اقتصادي آن مي‌تواند فراتر ارائه صرف اينترنت به کاربران باشد. با اين حال توسعه اينترنت ماهواره‌اي با تکنولوژي‌هاي فعلي و حداقل در نقاطي که تعارض‌هاي مستقيمي با آن دارند ساده نخواهد بود.
به گزارش امانت به نقل از افتانا،برخلاف ماهواره‌هاي تلويزيوني که تنها گيرنده براي دريافت آن کافي بود در اينترنت ماهواره‌اي موضوع ارسال درخواست‌ها از طريق فضاي فرکانسي مطرح است و همين احتمالا استفاده از آن را- حداقل در ابتدا‌- در شرايطي که حاکميت مخالف آن باشد دشوار خواهد کرد با اين حال کسي نمي‌تواند پيش‌بيني کند که اينده تکنولوژي به چه سمتي مي‌رود.