
گروه فرهنگي:موسيقي انقلابي، با پشتوانه 40 ساله اکنون در مرحلهاي تازه قرار دارد. به بهانه درگذشت احمدعلي راغب که يکي از آهنگسازان انقلابي به شمار ميآمد، به بررسي وضعيت کنوني موسيقي انقلابي پرداختيم.
موسيقي انقلاب، سبکي از موسيقي است که در ايران به آن توجه ويژهاي ميشود. با وجود گذشت بيش از 40 سال از انقلاب ايران، هنوز هم بسياري با شنيدن برخي آثار آن دوران، حس و حال آن روزها را به دست ميآورند. اما با اينکه موسيقيدانهاي برجسته و خوانندگان حرفهاي در اين سالها فعاليت ميکنند، اما در سبک موسيقي انقلاب آثار جديد و جذاب مانند سالهاي گذشته ارائه نميشود.
احمدعلي راغب، آهنگساز مطرح آثار موسيقي انقلابي ايران، اواخر آذرماه امسال در 76 سالگي پس از مدتي بيماري دار فاني را وداع گفت. او از نخستين هنرمنداني بود که پس از وقايع 17 شهريور 1357 و استعفا از ارکستر سازهاي ملي، در آثارش نسبت به اين رويداد موضع مخالف گرفت. با وجود افرادي مانند راغب که بر سبک موسيقي انقلابي تسلط ويژهاي داشتند، در اين روزها کمتر اثر موسيقي انقلابي توليد ميشود که ميان مردم دست به دست بگردد و انتشار يابد.
محمدرضا چراغعلي موسيقيدان، آهنگساز و تنظيمکننده موسيقي سينما و تلويزيون و بخش مهمي از آثار موسيقي پاپ کلاسيک بعد از انقلاب، درباره جايگاه موسيقي انقلابي گفت: فکر ميکنم اين روزها اقبال به اين سبک موسيقي کم شده زيرا متن و شعري که انتخاب ميشود بيشتر شبيه بيانيه است تا اثر هنري. يک اثر هنري زماني ميتواند به دل مخاطب بنشيند که ذات هنر در آن باشد. دخالتهاي سياسي گاهي مردم و مخاطب را از هنر دور ميکند.
آثاري فارغ از شاعرانگي توليد ميشود
به گفته چراغعلي، موسيقي انقلابي بايد به اندازهاي هوشمندانه توليد شود که مخاطب عام و روشنفکران بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.
او ادامه داد: حقيقت ماجرا اينکه متاسفانه به دليل فشارهايي که براي توليد متن وارد ميشود، اثري بيرون از ترکيبهاي شاعرانه و در کل فارغ از شاعرانگي توليد خواهد شد. متني که در جامعه دافعه ايجاد ميکند، به همين دليل افرادي که موسيقي توليد ميکنند بايد توجه بيشتري به اين روند داشته باشند.
متني که براي موسيقي انقلابي نوشته ميشود از اهميت بالايي برخوردار است، اما بهرهبرداري از خوانندگاني که در اين سبک صاحب نام هستند نيز ميتواند در جذب مخاطبان نقش مهمي ايفا کند.
چراغعلي با بيان اينکه خوانندهاي متخصص سبک انقلابي تربيت نشده است، ادامه داد: بايد در اين حوزه چهرهاي فعال باشد تا مردم حرفها را از زبان او بپذريند. افرادي که اين روزها بيشتر مورد توجه مردم قرار ميگيرند، اغلب آثار عارفانه و عاشقانه توليد ميکنند. يعني خوانندهاي که به صورت مستقل روي موسيقي انقلاب کار کند و مردم به موسيقي او گوش دهند، نداريم.
بهرهبرداريهاي مختلف از موسيقي
چراغعلي در شرايطي متن نوشته شده را براي موسيقي انقلابي ضعيف ميداند که در اين حوزه، برخلاف ديگر سبکهاي موسيقي، به نظر نميرسد مميزي وجود داشته باشد. او علت پذيرفته نشدن موسيقي انقلاب توسط مردم را اجراي آن توسط افرادي دانست که در اين زمينه تجربه و اطلاعات کافي ندارند. »تا زماني که نگاه به موسيقي انقلابي فقط برپايه پرکردن فضاي رسانه باشد، اين موسيقي محکوم به شکست خواهدبود.«
به گفته اين موسيقيدان، افراد فقط ميخواهند از موسيقي بهرهبرداري سياسي و اجتماعي داشته باشند. »بعد از 40 سال ميخواهيم در خيابان شعار انقلابي دهيم. در حالي که موسيقي انقلاب، امروز مانند 40 سال پيش نيست و بايد در اين روزها در موسيقي به مسائل و مشکلات روز مردم نيز اشاره شود.«
اين آهنگساز با يادآوري آمار دانلود موسيقي عاشقانه در برابر موسيقي انقلابي، بيان کرد: اوايل انقلاب آقاي رضا رويگري کار «الله الله، تو پناهي» را خواند. اين موسيقي هنوز هم به دل مردم مينشيند آيا سياست زيادي پشت اين کار بود؟ خير. به نظرم فکر توده مردم با فکر ترانهسرا يکي بود اما اين روزها کار فرمايشي و سفارشي است و به همين دليل مردم به آن گوش نميدهند و فقط سفارش دهنده دنبال آن است.
نگاه مصرفي رسانهاي به موسيقي انقلاب
گاهي خوانندههاي معروف که ميان مردم شناختهشدهاند، اقدام به خواندن موسيقي انقلابي و حماسي ميکنند. براي مثال قطعه «ايران» سالار عقيلي از محبوبيت بالايي ميان مردم برخوردار است، تفاوت نميکند در پيروزيهاي ورزشي، در اتفاقهاي اجتماعي مردم با هر طرز فکر به آن گوش ميکنند. چه مسالهاي باعث محدود بودن اين سبک از موسيقي شده است؟
چراغعلي درباره اينکه چرا خوانندگان محبوب مردم به اين سبک از موسيقي کمتر توجه ميکنند، توضيح داد: زيرا نگاه به اين موسيقي، نگاه مصرفي رسانهاي است. هر فردي در عرصه موسيقي فعاليت ميکند بايد رسانه داشته باشد. اين در حالي است که بايد ديد در طول شبانهروز در ? شبکه رسمي کشور، چند دقيقه به اين سبک از موسيقي اختصاص داده ميشود. پس هنرمند بايد براي چه اين کار را انجام دهد؟
به گزارش امانت به نقل ازايرناپلاس- چراغعلي افزود: موسيقي وسيلهاي است که دو وجه دارد؛ يکي عاشقانه که هميشه مورد اقبال بود و ديگري موسيقي اجتماعي که همواره با ترس مواجه بوده است. توليدکننده و عوامل پخش هميشه ترسيدند که از حرف اجتماعي، برداشت سياسي شود. اگر اين ترس از بين برود اتفاق خوبي براي موسيقي انقلابي خواهد افتاد.