گروه فرهنگي: کوچه پس کوچه هاي شهر اروميه را که در مي‌نوردي و در مسير جاده روستاي نازلو قرار مي‌گيري، پس از طي مسافت 20 کيلومتري به روستاي "تمتمان"؛ روستايي که يکي از کهن‌ترين سکونتگاه هاي بشري را در سينه خود جاي داده است  مي‌رسي.
نزديکتر غار که مي‌شوي و مي خواهي وارد غار شوي حس مي‌کني در دل تاريخ هزاران سال قبل رفتي، گويي سقف و ديوارهاي غار با توحرف مي‌زنند هرچه جلوتر مي‌روي به 40 هزار سال قبل نزديکتر مي‌شوي، صداي رازهاي نهفته در دل غار به گوشت مي‌رسد، دوست داري بشنوي، بفهمي و بداني که انسان نخستين با تو چه مي‌گويد؛ به ديواره ها، سقف و کف غار نگاه مي‌کني شايد نشاني از آن تاريخ بيابي. اما چيزي نمي‌بيني چرا که در غار نامهرباني انسان امروزي را ملاحظه خواهي کرد.
خاکسترهاي به جا مانده از چوپانان ديروز و امروز و حتي به قول کارشناسان هزاران سال قبل خودنمايي مي‌کند، ديواره ها و سقف غار سياه شده است و نمي شود علامت و نشاني را مشاهده کرد؛ به زمين که نگاه مي‌کني تصويري از فضولات گوسفندان خودنمايي مي‌کند و دود به جا مانده از آتش چوپانان طي ساليان متمادي قصه نا مهرباني برخي از مردم با اين اثر تاريخي برايت روايت کرده و مي‌گويد چگونه بشر امروزي ‌با بي تفاوتي چهره ديگري به اين اثر تاريخي داده است.
ولي با اين وجود، حس کنجکاوي و شوق ديدار اين مکان، شما را همچنان به وسط غار سوقت مي‌دهد و اينجا مي‌بيني انسان هاي نخستين چگونه دست به کار شده و براي راحتي و شايد قراردادن شکارهاي خود، اقدام به تراش سنگ هاي درون غار کرده اند.
بيرون که مي‌آيي و جلوي غار مي ايستي  گويي در بالکن ساختماني شيک قرار گرفته_اي؛ منظره زيباي پايين غار، دشت سرسبز، باغ‌هاي انگور و ميوه و از همه مهمتر رودخانه جاري چشمانت را خيره مي‌کند و دوست داري ساعت ها در اين مکان بنشيني و به زيبايي ها خيره شوي.
وجود چنين منظره و دشتي واقعيت ديگري را هم ‌براي مسافر، توريست و گردشگر بيان مي‌کند و آن فکر پوياي انسان نخستين است که براي حيات و شکار، تيزبينانه عمل کرده و مکان سرسبز و دشت پرآب و باغ‌هاي ميوه را انتخاب کرده، آنها روزها به شکار رفته و براي زندگي شب ها در اين مکان ساکن شده اند.هر اندازه به اين اثر خيره مي شوي و هربار که درون غار مي روي و بيرون مي‌آيي، دوست داري تا در دل تاريخ سفر کني برسي به روزگاري که انسان نخستين هنوز چيزي از زندگي امروزي نمي دانست، مي‌خواهي بداني چگونه زندگي مي کرده و چطور روزگار گذارنده است.اينجا تاريخ است و يادگار؛ يادگاري از انسان نخستين بايد محل زندگي و ‌يادگارش صيانت شود، تا بماند و ثبت شود براي آيندگان و ميزبان باشد براي گردشگراني که به دنبال جاذبه هاي طبيعي هستند.
ولي گاهي اوقات آن‌گونه که انتظار مي رود با اين يادگار به جا مانده از انسان نخستين با مهرباني رفتار نشده گاهي نامهرباني بي اندازه بر سرش سايه افکنده و حرمت يادگاربودن او را در هم شکسته گواه روشن بر اين مدعا وجود زباله هاي بي اندازه در اطراف اين غار است؛ آنها که به تفريح رفته و ساعاتي از روز را در آنجا سپري کرده اند بر بي مهري خود سنگ تمام گذاشته و هرآنچه زباله در بساطشان بوده، بر دامن اين اثر زيبا پخش کرده‌اند درحالي که به اعتقاد باستان شناسان و محققان اين غار مسکوني پتانسيلي بزرگ براي استان آذربايجان غربي است.
"تمتمان" يکي از کهن ترين سکونتگاه‌هاي انسان در شمال غرب کشور
"باستان شناس اروميه اي" با بيان اينکه غار تمتمان يکي از کهن ترين سکونتگاه هاي انسان در شمال غرب کشور است، گفت: مطالعات علمي اين غار، نخستين بار توسط " کارلتون استانلي کون" انسان شناس آمريکايي درسال 1949 ميلادي انجام گرفت؛ وي در اين سال گمانه آزمايش در کف غار باز کرد و از آن چند ابزار سنگي، ريز تيغه، تراشه و استخوان حيواناتي چون گاو، گوسفند، بز، غزال، اسب وحشي، گور خر، انواع مرغ، لاک پشت و روباه را گرد آوري کرد و براي بررسي بيشتر با خود به آمريکا برد.
بهروز خان محمدي ادامه داد: مطالعات اين باستان شناس آمريکايي نشان مي دهد که غار در دوره مياني پارينه سنگي جديد يعني تاريخ تقريبي حدود 40 هزار سال پيش مسکوني بود.وي اظهار داشت: "استانلي کون" معتقد است اين غار تنها در تابستان ها مورد استفاده قرار مي گرفت.وي اضافه کرد: غار تمتمان طي هزاران سال مورد استفاده شبانان قرار گرفته و پناهگاهي براي گوسفندان آنها به هنگام باران هاي بهاري، سرماي زمستان و محيطي مطبوع و خنک در تابستان هاي گرم بود؛ از اين رو لايه ضخيمي از فضولات حيواني تمامي آثار را در زير خود مدفون کرده است.
غار تمتمان پتانسيلي بزرگ براي گردشگري آذربايجان‌غربي
معاون ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان‌غربي هم اظهارداشت: اين غار به عنوان يکي از پتانسيل هاي گردشگري همه ساله مورد استقبال گردشگران و علاقه مندان به تاريخ و طبيعت قرار مي‌گيرد و به منظور رعايت و پاکيزگي محيط در ايامي از سال با حضور علاقمندان به محيط زيست، انجمن هاي مردم نهاد محدوده هاي اطراف آن مورد پاکسازي قرار مي‌گيرد."حسن سپهرفر" افزود: اين اداره کل ضمن نصب تابلو معرفي در سال هاي قبل نيز به منظور حفاظت منطقه مجموعه غار تمتمان، با قلعه‌هاي دوره اورارتويي و مقابر صفوي را تعيين حريم کرد که براساس ضوابط آن هرگونه تخريب و دخل و تصرف در محوطه حريم اين اثر تاريخي، تخلف از ضوابط حفاظتي مقرر برابر مواد 558 لغايت 569 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامي تعزيرات و مجازات هاي بازدارنده است که مرتکبان مشمول مجازات هاي قانوني خواهند شد.
رسانه ها نگاه مردم را به سمت صيانت از آثار تاريخي سوق دهند
معاون اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري آذربايجان غربي اظهار کرد: رسانه ها با اطلاع رساني صحيح و شايسته خود نگاه مردم را نسبت به آثار تاريخي به عنوان داشته و پشتوانه فرهنگي سوق داده و آگاهي سازي کنند تا مردم خود به تاريخ، تمدن و چگونگي پيدايش انسان و دانش بشري مبني بر اينکه در کنارشان چه کساني زندگي مي کردند، علاقمند شده و با دوره هاي زندگي پيشينان و تحولات صورت گرفته در دوران هاي گذشته آشناشوند.
اولين و مهمترين ميراث‌بانان اين‌اثر تاريخي اهالي خود روستا هستند
مردم شناس، محقق و پژوهشگر اروميه‌اي گفت: اهالي روستا و به عبارتي مردم، ميراث بانان اصلي اين اثر تاريخي و همه آثار تاريخي واقع شده در روستاها هستند؛ آنان بايد به اين آثار به عنوان ثروت ملي نگاه کرده و براي حراست از آن تلاش کنند.
عيسي عزيزنژاد ادامه داد: يکي از وظايف دهياري ها و شوراها رسيدگي به مواريث فرهنگي است بنابراين بايد براي حراست و حفاظت از ميراث فرهنگي ارتباط قوي با مردم داشته و آگاهي هاي لازم را بدهند.وي اظهار داشت: با توجه به گستردگي و پراکندگي آثار تاريخي در نقاط مختلف به ويژه در طبيعت روستاها و نقاط دورافتاده، ضروري است تا مردم همگام با ميراث فرهنگي حرکت کرده و ‌در صيانت از مواريث فرهنگي ياريگر باشند.
محقق و استاد دانشگاه اروميه اي هم در اين خصوص گفت: بيشتر زباله هايي که در اطراف غار تمتمان ريخته مي‌شود، توسط برخي از مسافران داخلي و خارجي پخش مي‌شود؛ بنابراين مردم محلي بايد ارتباط بيشتري با مسافران داخلي و خارجي برقرار کرده و مانع آلوده شدن محيط و محوطه اين اثر تاريخي شوند.
محمدامين ولي نژاد ادامه داد: ميراث فرهنگي و گردشگري استان با همکاري تشکل هاي مردم نهاد درطول سال بارها دراين محل حضور يافته و اقدام به پاکسازي محيط از زباله کرده و همچنين مقررات ويژه ايي براي برخورد با تعرض کنندگان به حريم اين اثر تعيين کرده اند ولي با توجه به پراکندگي آثار تاريخي و اندک بودن نيروي متخصص مردم بايد همپاي ميراث فرهنگي به صيانت از آثار تاريخي بپردازند.اين استاد دانشگاه افزود: آثار تاريخي نظير غار تمتمان که در نقاط دور دست واقع شده اند بايد مورد توجه وياري مردم قرار گرفته و به اين نکته توجه شود آثار تاريخي داشته، فرهنگ هر ملت بوده و صيانت از آن رسالت تمام مردم ‌است.
به گزارش امانت به نقل از ايرنا، وي ادامه داد: رسانه ها در معرفي و همچنين آگاهي سازي مردم رسالت خطيري برعهده دارند و بايد مردم را با اين گنجينه هاي نهان آشنا کرده و پيوندي عميق بين مردم و آثار تاريخي ايجاد کرده و بستري فراهم سازند تا مردم ‌آثار تاريخي نظير غار "تمتمان" را ثروت خود دانسته و ‌بر ماندگاري آن تلاش کنند.