گروه تندرستي: سازمان جهاني بهداشت در سال 2018 اعلام کرد که سالانه 7 ميليون نفر در سرتاسر جهان جان خود را به خاطر آلودگي هوا از دست مي‌دهند. متأسفانه آلاينده‌هاي اوليه (دود ناشي از کارخانجات، ماشين‌ها و هواپيما) و آلاينده‌هاي ثانويه (ازون) عامل آلودگي هوا هستند.
متأسفانه آلاينده‌هاي اوليه (دود ناشي از کارخانجات، ماشين‌ها و هواپيما) و آلاينده‌هاي ثانويه (ازون) عامل آلودگي هوا هستند. البته تصور نکنيد که اين آلاينده‌ها از مريخ آمده‌اند و يا حيوانات و موجودات ديگر باعث به وجود آمدنشان شده‌اند. انسان با اعمال و فعاليت‌هاي خود در زمينه صنعت، کشاورزي، حمل‌ونقل و استفاده از لوازم گرمايشي باعث آلودگي هوا شده و در پي آن سلامتي خود و ديگر موجودات را به خطر انداخته است. در هر صورت آلودگي هوا خطري براي سلامتي همه ماست که بايد نسبت به آن هشيار باشيم. در ادامه بيشتر در خصوص اين وضعيت صحبت مي‌کنيم.
آلودگي هوا علاوه بر افزايش خطر انفارکتوس ميوکارد و سکته مغزي خطر بروز آنژين صدري را نيز بالا مي‌برد. اين وضعيت نابسامان در هوا را از جمله عوامل مشکلات مربوط به توليدمثل مانند کاهش باروري در آقايان و افزايش مرگ و مير داخل رحمي يا تولد نوزادان نارس مي‌دانند همان‌طور که گفته شد آلودگي هوا از فعاليت‌هاي بشر در زمينه صنعت، کشاورزي، حمل و نقل (ماشين‌ها، کاميون‌ها، هواپيماها و غيره) و همچنين به‌واسطه وسايل گرمايشي ايجاد مي‌شود.سالمندان و کودکان زير 12 سال بيشتر در معرض خطرات آلودگي هوا قرار دارند. چون بدن آن‌ها آسيب‌پذيرتر است. علاوه براين دو گروه، افرادي که از آلرژي رنج مي‌برند، بيماران قلبي و ريوي و سيگاري‌ها نيز بيشترين آسيب را از آلودگي هوا متحمل مي‌شوند. زماني که هوا آلوده و ناسالم مي‌شوند به اين افراد توصيه مي‌شود که از منزل خارج نشوند. افرادي که در شهرهاي بزرگ با تردد پرشمار اتومبيل‌ها و همچنين کارخانجات فراوان زندگي مي‌کنند نيز در معرض خطر آلودگي هوا قرار دارند.
آلودگي هوا را قاتل نامرئي مي‌نامند. چون هر روز به تعداد بيماران افزوده مي‌شود بدون اينکه خودشان بدانند بيماري‌شان ناشي از هوايي است که تنفس مي‌کنند. آلودگي هوا اثرات مخربي روي سلامتي انسان دارد که در کوتاه‌مدت و طولاني‌مدت خود را بروز مي‌دهند.
تأثير هواي آلوده بر دستگاه تنفسي
آلودگي هوا در کوتاه‌مدت حتي در شرايطي که ميزان تماس با آن کم باشد نيز باعث ايجاد خارش و سوزش در بيني و گلو مي‌شود؛ اما از آنجايي که ذرات معلق تا کيسه‌هاي هوايي ريه نفوذ مي‌کنند مي‌توانند باعث تشديد بيماري‌هاي مزمني مانند آسم يا برونشيت شوند. اين خطر به‌ويژه در کودکان هشداردهنده است چون ريه‌هايشان در حال رشد و تکامل بوده و بيشتر در معرض خطر قرار مي‌گيرند. علاوه براين، قرار گرفتن در معرض آلودگي هوا در طولاني‌مدت باعث بروز سرطان ريه مي‌شود به‌ويژه اينکه فرد در معرض عوامل ديگري مانند مصرف دخانيات نيز باشد.
تأثير آلودگي هوا بر سلامت قلب و عروق
اکثر مرگ‌ومير ناشي از آلودگي هوا به بيماري‌هاي قلبي مربوط مي‌شود. آلودگي هوا با تشديد پديده التهاب سلول‌ها باعث تحريک انعقاد خون مي‌شود که خود عاملي براي ايجاد لخته‌هاي خوني و ترومبوز است. زماني که آلودگي هوا به مرز هشدار مي‌رسد آمار سکته‌هاي قلبي و مغزي نيز به شدت رو به افزايش مي‌گذارد. به گفته سازمان جهاني بهداشت، يک‌سوم مرگ‌هاي ناشي از سکته مغزي به آلودگي هوا مربوط مي‌شود. آلودگي هوا در طولاني‌مدت باعث بروز بيماري عروق کرونري و آريتمي مي‌شود. اين مشکلات قلبي نيز پتانسيل آن را دارند که با گذشت زمان جان فرد بيمار را به خطر بيندازند و مرگبار شوند.
آلودگي هوا و تأثير آن روي سلامت مغز
ارتباط بين آلودگي هوا و بيماري‌هاي دژنراتيو عصبي مانند زوال عقل، بيماري پارکينسون و آلزايمر اخيراً موضوع مطالعات محققان قرار گرفته و متخصصان در خصوص آن به بررسي‌هاي بيشتر روي آورده‌اند. ذرات ريز معلق در هوا که توسط عصب بويايي به دام انداخته مي‌شوند راه خود را تا مغز باز مي‌کنند و باعث بروز التهاب‌هاي عصبي مي‌شوند. اما شرط عقل اين است که همه افراد تماس خود را با ذرات ريز معلق در هوا کاهش دهند.
آلودگي هوا و تأثير آن روي پوست
آلودگي هوا باعث ايجاد آکنه و آلرژي مي‌شود چون ترشح چربي طبيعي پوست را تحريک مي‌کند. اگر مي‌بينيد که در شهرهاي کوچک و روستاها مردم پوست‌هاي با طراوت، شفاف و سالم‌تري دارند بايد بدانيد که از هواي سالم‌تري برخوردار هستند چون آلودگي هوا پوست را دچار پيري زودهنگام مي‌کند. بدون شک افرادي که در شهرهاي بزرگ و در معرض آلودگي هوا زندگي مي‌کنند راه چنداني براي دور ماندن مطلق از آلودگي ندارند بنابراين بايد بيشتر مراقبت پوستشان باشند. براي اين کار لازم است که پوستتان را روزانه دو بار تميز کنيد. بهتر است استفاده از لوازم آرايشي محدودتر کرده و پوست را با محصولات ملايم و مناسب نوع پوستتان تميز و هرازگاهي لايه‌برداري کنيد. يادتان باشد که استفاده از مرطوب‌کننده و همچنين ضدآفتاب‌هاي مناسب مي‌توانند کار را براي عملکرد ذرات ريز اندکي سخت‌تر کنند. بنابراين از مرطوب کننده‌ها و کرم ضدآفتابتان غافل نشويد.
ساير بيماري‌هاي حاد و مزمن مربوط به آلودگي هوا
بايد بدانيد که تأثير آلودگي هوا در انسان به عوامل متعددي از جمله شدت آلودگي، سن، منطقه زندگي و غيره بستگي دارد. سرفه، رينيت و همچنين برونشيت در بين کودکان از جمله بيماري‌هاي تنفسي هستند که در نتيجه قرار گرفتن در معرض آلودگي هوا بروز داده و يا تشديد مي‌شوند. آلودگي هوا علاوه بر افزايش خطر انفارکتوس ميوکارد و سکته مغزي خطر بروز آنژين صدري را نيز بالا مي‌برد. اين وضعيت نابسامان در هوا را از جمله عوامل مشکلات مربوط به توليدمثل مانند کاهش باروري در آقايان و افزايش مرگ و مير داخل رحمي يا تولد نوزادان نارس مي‌دانند.
در زمان اوج آلودگي هوا چه بايد کرد؟
پيک آلودگي هوا زماني بروز مي‌کند که ميزان ذرات ريز PM10، ازن، اکسيد ازت و دي‌اکسيد گوگرد از حد مجاز بالاتر رفته باشد. در اين صورت است که مسئولان بهداشت و سلامت هر کشور از افراد حساس و آسيب‌پذير از جمله افراد بالاي 65 سال، خانم‌هاي باردار، نوزادان و کودکان و همچنين افرادي که از بيماري‌هاي قلبي و تنفسي رنج مي‌برند درخواست مي‌کنند تا فعاليت‌هاي فيزيکي خود را محدود کرده و در منزل بمانند. گاهي شاخص آلودگي به قدري بالا مي‌رود که هوا براي تمام افراد جامعه ناسالم و خطرناک مي‌شود. در اين صورت است که سلامت شهروندان با خطرات جدي مواجه مي‌شود و مسئولان بهداشت و سلامت جامعه بايد به فکر باشند.
اما بدانيد که مقابله با آلودگي هوا يک کار دسته‌جمعي است و شما به عنوان شهروند نيز بايد مواردي را رعايت کنيد:
به عنوان مثال به جاي استفاده از ماشين شخصي خود تا حد امکان به صورت پياده و يا با دوچرخه تردد کنيد.
داخل ماشين از استفاده زياد وسايل تهويه هوا بپرهيزيد و در توقف‌هاي طولاني در ترافيک و غيره اتومبيل خود را خاموش کنيد.
بدانيد که داخل منازل ما نيز بيش از 30 نوع آلاينده شيميايي وجود دارد. زماني که در منزل هستيد مصرف انرژي خود را تا حد امکان کاهش دهيد.حتماً به طور مرتب فيلتر کولر و تهويه هوا و همچنين تأسيسات گرمايشي را بررسي کنيد.
به طور مرتب و روزانه هواي داخل منزل را عوض کنيد. به اين ترتيب که روزانه و ترجيحاً صبح زود و يا آخر شب حداقل 15 دقيقه پنجره‌ها را باز کنيد چون در اين ساعات هواي بيرون کمابيش آلودگي کمتري دارد.
استفاده از شوينده‌ها و ضدعفوني‌کننده‌هاي قوي را تا حد امکان محدود کنيد و به جاي آن‌ها از محصولات طبيعي مانند ليموترش و سرکه يا جوش‌شيرين استفاده کنيد.از آفت‌کش مانند پشه‌کش و سوسک کش و غيره، شمع‌هاي معطر، خوشبوکننده‌ها و غيره استفاده نکنيد.مهم‌تر اينکه داخل منزل سيگار نکشيد.
به گزارش امانت به نقل از سلامت نيوز ، براي تصفيه هواي داخل منزل از گل و گياه خانگي استفاده کنيد. چون گياهاني وجود دارند که سموم موجود در هوا را جذب مي‌کنند.زماني که مي‌خواهيد از منزل خارج شويد ماسک بزنيد و به طور مرتب دست‌هايتان را بشوييد.آب نمک غرغره کنيد تا گلويتان تميز بماند.به طور روزانه ورزش‌هايي مانند يوگا انجام دهيد تا ريه‌هايتان تقويت شوند.
در زمان‌هاي اوج آلودگي به تغذيه‌تان اهميت بيشتري بدهيد. بدانيد مواد غذايي حاوي آنتي‌اکسيدان‌ها مانند ميوه‌ها و سبزيجات به تقويت بدن و مقابله با ترکيبات شيميايي و راديکال‌هاي آزاد کمک مي‌کنند. توصيه مي‌شود از مصرف محصولات لبني بخصوص شير و همچنين ميوه‌ها و سبزيجاتي مانند ليموترش و انواع کلم‌ها غافل نشويد. حتماً آب بيشتري بنوشيد و آبميوه‌هاي خانگي را در اولويت قرار دهيد.