وقتي دغدغه نان، جاي شور زندگي را مي‌گيرد

نجيبه معصومي سراي

جوانان، به‌عنوان پوياترين و پرانرژي‌ترين بخش هر جامعه، همواره نقش بي‌بديلي در ساختن آينده کشورها ايفا کرده‌اند آن‌ها نه تنها نيروي کارآمد براي توسعه اقتصادي و اجتماعي هستند، بلکه سرمايه‌هاي معنوي و اميدبخش هر سرزمين محسوب مي‌شوند که با شور و انگيزه خود مي‌توانند مسير پيشرفت را هموار سازند.
اما امروز، در ميانه دهه‌هاي ابتدايي قرن بيست و يکم، واقعيتي تلخ و نگران‌کننده در حوزه جمعيتي کشور و به‌ويژه در استان آذربايجان غربي به چشم مي‌خورد؛ روند کاهش جمعيت جواني که مي‌تواند زنگ خطري جدي براي آينده کشور باشد. کاهش نرخ مواليد و افزايش سن ميانگين جمعيت، موضوعي نيست که تنها آمار و ارقام آن را نشان دهند، بلکه در دل‌هاي خانواده‌ها، خيابان‌ها و حتي مدارس به‌روشني حس مي‌شود اين روند که طي سال‌هاي اخير به طور پيوسته شدت يافته، به معناي کم‌رونقي تدريجي فضاي شادابي و اميد به آينده است که روزگاري نسل جوان با خود به همراه داشت و استان آذربايجان غربي، با تاريخ کهن و فرهنگ غني‌اش، همچنان مهد نيروي انساني مستعد و جوان است، اما کاهش جمعيت جوان، آمارها را از هشدار فراتر برده است.
تحليل‌گران اجتماعي و کارشناسان جمعيت‌شناسي بارها تأکيد کرده‌اند که تداوم کاهش نرخ زاد و ولد و کم‌شدن سهم جمعيت جوان در ترکيب سني کشور مي‌تواند پيامدهاي عميقي داشته باشد؛ پيامدهايي که اقتصاد، فرهنگ، آموزش و حتي امنيت ملي را تحت تأثير قرار مي‌دهد از کاهش نيروي کار مولد گرفته تا افزايش فشار بر نظام‌هاي تأمين اجتماعي، همه و همه از تبعات اين روند نگران‌کننده هستند که نيازمند توجه فوري مسئولان و سياست‌گذاران است.
آذربايجان غربي، استاني با ظرفيت‌هاي بي‌شمار انساني و طبيعي، همواره به‌عنوان يکي از قطب‌هاي مهم فرهنگي و اقتصادي منطقه شمال غرب کشور مطرح بوده است؛ اما همين استان نيز در مواجهه با چالش کاهش جمعيت جوان، نيازمند برنامه‌ريزي‌هاي دقيق و کارآمد است تا بتواند روند کاهشي جمعيت را متوقف و دوباره به رشد و نشاط جمعيتي دست يابد نقش نهادهاي فرهنگي، آموزشي، اقتصادي و مديريتي در اين مسير حياتي است، چرا که بدون تلاش همگاني، دشوار بتوان از اين بحران جمعيتي عبور کرد.
علاوه بر اين، شرايط اقتصادي و اجتماعي نيز تأثير مستقيمي بر تمايل جوانان به تشکيل خانواده و فرزندآوري دارد نگراني‌هاي معيشتي، افزايش هزينه‌هاي زندگي، کاهش فرصت‌هاي شغلي مناسب و عدم امنيت شغلي از عوامل کليدي هستند که جوانان را از تصميم به ازدواج و فرزندآوري بازمي‌دارد بنابراين، طرح‌ها و سياست‌هايي که بتوانند اين مشکلات را کاهش دهند و شرايط مطلوب‌تري براي جوانان فراهم کنند، از اهميت ويژه‌اي برخوردارند.
در کنار اين موضوعات، ترويج فرهنگ خانواده و بازتعريف نقش جوانان در جامعه، اهميت فراواني دارد نسل جديد بايد از اهميت جايگاه خود در تاريخ و توسعه کشور آگاه شود و با ايجاد انگيزه‌هاي فرهنگي و اجتماعي، به سمت مشارکت فعال در ساختن فرداي بهتر هدايت شود همچنين، ايجاد فضاي سالم و فرصت‌هاي متنوع براي رشد علمي، فرهنگي و اقتصادي جوانان مي‌تواند موجبات افزايش اميد و انگيزه آنان را فراهم آورد.
لزوم رفع موانع فرزندآوري
حجت‌الاسلام والمسلمين سيد مهدي قريشي نماينده ولي‌فقيه در آذربايجان غربي، بارها در خطبه‌هاي نماز جمعه اروميه به موضوع حياتي هفته ملي جمعيت پرداخته و بر اهميت پرداختن به مسائل جمعيتي در کشور تأکيد کرده است.
وي با اشاره به توصيه‌هاي مکرر مقام معظم رهبري درباره ضرورت مقابله با کاهش جمعيت و پيشگيري از سالخوردگي جمعيت، بر لزوم توجه ويژه به اين موضوع مهم تأکيد کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب بارها بر اين نکته تأکيد کرده‌اند که دولت موظف است با اجراي سياست‌هاي حمايتي و فراهم کردن زمينه‌هاي لازم براي فرزندآوري، دغدغه‌هاي خانواده‌ها را کاهش دهد و موانع اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي را از سر راه خانواده‌ها بردارد.
امام‌جمعه اروميه کاهش رشد جمعيت را يکي از بزرگ‌ترين تهديدات کنوني براي جامعه دانست و گفت: رشد جمعيت ايران نسبت به همه کشورهاي همسايه بسيار پايين‌تر است و اين مسئله مي‌تواند آثار منفي گسترده‌اي در آينده کشور داشته باشد. وي با بيان اينکه موانع توليد نسل و فرزندآوري در جامعه بايد به سرعت و با جديت از سوي دولت رفع شود بيان کرد: مقابله با روند کاهش جمعيت، تنها وظيفه دولت نيست؛ بلکه همه دستگاه‌ها، نهادهاي فرهنگي و خانواده‌ها بايد در اين مسير همدل و همراه باشند.
نقش دستگاه‌ها در حمايت قانون جواني جمعيت
مديرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداري آذربايجان غربي ؛ نقش دستگاه‌هاي اجرايي استان را در اجراي قانون جواني جمعيت بسيار کليدي و مؤثر دانست و با تأکيد بر اين نکته که دستگاه‌هاي متولي بايد به طور فعال و هماهنگ در جهت تحقق اهداف اين قانون گام بردارند، بر ضرورت استفاده از ظرفيت‌هاي بالقوه همه نهادها و سازمان‌هاي مرتبط تأکيد کرد.
نير الهامي به سياست‌هاي کلي ابلاغي مقام معظم رهبري در حوزه جمعيت اشاره کرد و گفت: ايران اسلامي در گام دوم انقلاب، بيش از هر زمان ديگري نيازمند بهره‌گيري از ظرفيت عظيم نيروي انساني جوان و پويا است. تحقق اين مهم تنها با برنامه‌ريزي دقيق، حمايت هدفمند از خانواده‌ها و ترويج فرهنگ فرزندآوري امکان‌پذير است.
وي از برگزاري همايش چندقلوها در اروميه خبر داد و خاطرنشان کرد: در اين مراسم از 36 خانواده چندقلويي تجليل به عمل آمد و همچنين براي 6 خانواده خوش جمعيتي که داراي چهار فرزند يا بيشتر و زير 20 سال سن هستند، با همکاري اداره کل راه و شهرسازي، قرارداد زمين رايگان اهدا شد. دبير ستاد قانون جواني جمعيت در استان به اهميت ايجاد فرصت‌هاي اشتغال براي سرپرستان خانواده‌هاي چندقلو نيز اشاره کرد و اظهار داشت: با توجه به شرايط خاص و چالش‌هاي فراواني که اين خانواده‌ها با آن روبرو هستند، اشتغال‌زايي براي سرپرستان آنها يکي از مهم‌ترين اولويت‌ها به شمار مي‌آيد. وي افزود: مسئولان بايد با همکاري همه دستگاه‌ها، حمايت‌هاي لازم را براي تسهيل اشتغال اين افراد فراهم آورند تا بتوانند با آسودگي خاطر بيشتري به رشد و تربيت فرزندان خود بپردازند.
الهامي همچنين گفت: فرهنگ‌سازي، آموزش و اطلاع‌رساني درباره اهميت جمعيت جوان و فرزندآوري، نقش اساسي در تحقق اهداف قانون جواني جمعيت دارد دستگاه‌هاي فرهنگي و رسانه‌ها بايد با توليد محتواي مناسب و استفاده از ظرفيت فضاي مجازي، اين پيام را به خانواده‌ها برسانند که فرزندآوري سرمايه‌اي بزرگ براي آينده کشور است.
مديرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداري آذربايجان غربي تأکيد کرد: تحقق اهداف جمعيتي تنها با همکاري همه‌جانبه و مشارکت فعال مردم و مسئولان ميسر خواهد شد و از همه نهادهاي دولتي، غيردولتي و مردمي خواست که در اين مسير، همدل و همراه باشند. الهامي خاطرنشان کرد: استان آذربايجان غربي آمادگي دارد با برنامه‌ريزي‌هاي مدون و حمايت‌هاي گسترده، نقش مؤثري در تحقق سياست‌هاي کلي جمعيتي کشور ايفا کند و آينده‌اي روشن‌تر براي جوانان و خانواده‌ها رقم بزند.
حمايت از خانواده‌هاي خوش‌جمعيت با واگذاري زمين
پيمان آرامون مديرکل راه و شهرسازي آذربايجان غربي با اشاره به برنامه‌هاي عملياتي اين اداره کل در حوزه مسکن خانواده‌هاي پرجمعيت، اظهار داشت: از ابتداي اجراي اين طرح در سال 1402 تاکنون، براي 2 هزار و 230 خانوار واجد شرايط، زمين مسکوني رايگان تخصيص يافته است اين خانوارها شامل خانواده‌هايي هستند که داراي سه فرزند و بيشتر بوده و مراحل پالايش و تکميل پرونده آن‌ها از طريق سامانه‌هاي رسمي به پايان رسيده است. وي در ادامه از برنامه‌ريزي براي واگذاري زمين به 33 خانوار ديگر در سال جاري خبر داد و افزود: اين آمار نشان‌دهنده جديت دولت در اجراي سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري در زمينه جواني جمعيت و حمايت از خانواده است.
آرامون با اشاره به جزئيات اجراي طرح در سال گذشته، گفت: در سال 1402 تعداد 852 خانوار خوش جمعيت شامل خانواده‌هاي داراي سه فرزند يا بيشتر، موفق به دريافت زمين شدند اين در حالي است که در سال جاري، تاکنون يک هزار و 378 خانوار ديگر نيز مشمول اين طرح شده‌اند که روند واگذاري به آنان در مراحل نهايي قرار دارد.
مديرکل راه و شهرسازي آذربايجان غربي با بيان اينکه تقاضا براي بهره‌مندي از اين طرح در استان به حدود 8 هزار و 500 خانوار رسيده است، اظهار کرد: اين ميزان تقاضا نشان‌دهنده استقبال خوب خانواده‌ها از مشوق‌هاي دولت در زمينه فرزندآوري است و همچنين نشان مي‌دهد که دغدغه تأمين مسکن يکي از اصلي‌ترين موانع در مسير رشد جمعيت است که بايد با حمايت نهادهاي مختلف برطرف شود. وي تصريح کرد: خانواده‌هايي که داراي سه فرزند و بيشتر هستند، پس از انجام مراحل پالايش اطلاعات، تأييد شرايط از سوي مراجع ذي‌ربط، و تکميل پرونده، مشمول دريافت زمين به‌صورت رايگان خواهند شد. اين اقدام نه‌تنها به تثبيت خانواده و کاهش نگراني‌هاي معيشتي کمک مي‌کند، بلکه گامي مهم در جهت اجراي عدالت اجتماعي در حوزه مسکن نيز به شمار مي‌رود. آرامون با تأکيد بر لزوم همکاري بين دستگاه‌هاي اجرايي براي تسريع در روند شناسايي و پالايش متقاضيان، افزود: تجربه سال‌هاي گذشته نشان داده که تخصيص زمين و حمايت‌هاي جانبي مانند تأمين زيرساخت‌هاي عمراني، مي‌تواند موجب افزايش اميد در بين خانواده‌ها شده و در جهت تحقق اهداف جمعيتي دولت بسيار مؤثر باشد.
به گزارش امانت به نقل از اروم نيوز، وي در پايان خاطرنشان کرد: اداره‌کل راه و شهرسازي استان مصمم است تا با تأمين منابع مورد نياز، تسهيل فرايندهاي اداري و همراهي با نهادهاي مسئول، نقش مؤثري در حمايت از خانواده‌هاي خوش جمعيت ايفا کند.